پژوهشگاه صنعت نفت با سابقه ای بیش از نیم قرن در تحقیق و توسعه و دارا بودن بیشترین پروژه های تحقیقاتی در صنعت به درجه ای از تکامل رسیده است که در توسعه فناوری‏های مورد نیاز نفت به عنوان پیشرو در کشور شناخته می شود. فعالیت‏های پژوهشگاه در سه مجموعه "پردیس پژوهش و توسعه صنایع بالادستی نفت"، "پردیس پژوهش و توسعه صنایع پایین‏دستی نفت" و "پردیس پژوهش و توسعه انرژی و محیط زیست" انجام می‏شوند.

پژوهشگاه صنعت نفت با برخورداری از نیروهای متخصص و کارآمد، تجهیزات و فناوری روز و همسو با سیاست های کلان کشور در تحقق اقتصاد دانش بنیان به عنوان ستون اصلی اقتصاد مقاومتی، تولید ارزش افزوده بیشتر را سر لوحه فعالیت های خود قرار داده است.

راهبرد پژوهشگاه صنعت نفت ایجاد ارزش افزوده از راه تولید و تجاری‏سازی فناوری ها با رویکرد پژوهش برای توسعه و داخلی سازی فناوری‏های جدید است.

وجود سرمايه عظیم نیروی انسانی ، تجهیزات و توانایی های منحصر به فرد این مجموعه مانند طراحی و توسعه فنی و بومی کردن فناوری‏های پالایشگاهی، ارایه مشاوره برای بهینه‏سازی و رفع تنگناهای صنعت نفت، ارایه لیسانس‏ها و طراحی واحدهای تحت لیسانس پالایشگاه‏های نفت، گاز و میعانات گازی، مطالعات جامع مخازن و ارایه برنامه توسعه میدان، ارایه فناوری‏های نوین در رفع آلودگی آب، هوا، خاک و حفاظت از تاسیسات نفتی، سبب شده است كه پژوهشگاه بتواند در فعاليت‌هاي توسعه فناوري با درآمدزايي بالا موفق شود و در سال 90 برای چهارمین سال متوالی حائز رتبه برتر در زمینه فنی و مهندسی گردد.

پژوهشگاه صنعت نفت برای تبدیل علم به فناوری محور فعالیت ها را تقاضا محوری در حوزه نفت می داند و برای تبدیل یافته‏های خود به فناوری وتجاری سازی، تشکیل شرکت های اقماری و دانش بنیان را در دستور کار قرار داده است.تشکیل شرکت‏های اقماری و دانش بنیان گامی بلند به سوی تجاری سازی فناوری ها است و با این روش برخی فناوری ها که پژوهشگاه مبدع و یا تکمیل کننده آن است به سمت صنعتی و تجاری شدن حرکت خواهند کرد.

پژوهشگاه صنعت نفت با اتكا به مديريت نوين، معتقد است با حمايت مديران، همكاري دانشگاه ها، مراکز علمي و تحقيقاتي و شرکت هاي دانش بنيان و شرکت های خارجی  باتجربه صنعت نفت و گاز مي توان گامهاي بلندتري  را همسو با اهداف متعالي برنامه ريزان كشور در جهت بهره برداری و استفاده بهينه از منابع و توسعه فناوري هاي نوين برداشت .