پژوهشگاه صنعت نفت با سابقه ای بیش از نیم قرن در تحقیق و توسعه و دارا بودن بیشترین پروژه های تحقیقاتی در صنعت به درجه ای از تکامل رسیده است که در توسعه فناوریهای مورد نیاز نفت به عنوان پیشرو در کشور شناخته می شود. فعالیتهای پژوهشگاه در سه مجموعه "پردیس پژوهش و توسعه صنایع بالادستی نفت"، "پردیس پژوهش و توسعه صنایع پاییندستی نفت" و "پردیس پژوهش و توسعه انرژی و محیط زیست" انجام میشوند.
پژوهشگاه صنعت نفت با برخورداری از نیروهای متخصص و کارآمد، تجهیزات و فناوری روز و همسو با سیاست های کلان کشور در تحقق اقتصاد دانش بنیان به عنوان ستون اصلی اقتصاد مقاومتی، تولید ارزش افزوده بیشتر را سر لوحه فعالیت های خود قرار داده است.
راهبرد پژوهشگاه صنعت نفت ایجاد ارزش افزوده از راه تولید و تجاریسازی فناوری ها با رویکرد پژوهش برای توسعه و داخلی سازی فناوریهای جدید است.
وجود سرمايه عظیم نیروی انسانی ، تجهیزات و توانایی های منحصر به فرد این مجموعه مانند طراحی و توسعه فنی و بومی کردن فناوریهای پالایشگاهی، ارایه مشاوره برای بهینهسازی و رفع تنگناهای صنعت نفت، ارایه لیسانسها و طراحی واحدهای تحت لیسانس پالایشگاههای نفت، گاز و میعانات گازی، مطالعات جامع مخازن و ارایه برنامه توسعه میدان، ارایه فناوریهای نوین در رفع آلودگی آب، هوا، خاک و حفاظت از تاسیسات نفتی، سبب شده است كه پژوهشگاه بتواند در فعاليتهاي توسعه فناوري با درآمدزايي بالا موفق شود و در سال 90 برای چهارمین سال متوالی حائز رتبه برتر در زمینه فنی و مهندسی گردد.
پژوهشگاه صنعت نفت برای تبدیل علم به فناوری محور فعالیت ها را تقاضا محوری در حوزه نفت می داند و برای تبدیل یافتههای خود به فناوری وتجاری سازی، تشکیل شرکت های اقماری و دانش بنیان را در دستور کار قرار داده است.تشکیل شرکتهای اقماری و دانش بنیان گامی بلند به سوی تجاری سازی فناوری ها است و با این روش برخی فناوری ها که پژوهشگاه مبدع و یا تکمیل کننده آن است به سمت صنعتی و تجاری شدن حرکت خواهند کرد.
پژوهشگاه صنعت نفت با اتكا به مديريت نوين، معتقد است با حمايت مديران، همكاري دانشگاه ها، مراکز علمي و تحقيقاتي و شرکت هاي دانش بنيان و شرکت های خارجی باتجربه صنعت نفت و گاز مي توان گامهاي بلندتري را همسو با اهداف متعالي برنامه ريزان كشور در جهت بهره برداری و استفاده بهينه از منابع و توسعه فناوري هاي نوين برداشت .