شرکت های دانش بنیان اقماری 
دكتر توفيقي در 22امين كنگره همكاري‌هاي دولت، دانشگاه و صنعت:
تحول در بينش مديريتي، نقطه آغاز خروج از خام فروشی
بيست و دومين كنگره سراسري همكاري‌هاي دولت، دانشگاه و صنعت براي توسعه ملي در روز‌هاي 25 و 26 شهريور‌ماه در مركز منطقه‌اي، سالن بين‌الملل شيراز برگزار شد.
دكتر توفيقي، رئيس پژوهشگاه صنعت نفت نيز در اين كنگره به صورت برخط درخصوص نقش دولت، صنعت و دانشگاه در توسعه زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز سخنراني كردند.
وي در اين كنگره با تاكيد بر اينكه موضوع خام‌فروشي نفت خام، مبحث تازه‌اي نيست و همواره از اوايل انقلاب به آن توجه شده است، تصريح كرد: دليل توجه به اين مهم را مي‌توان در اين امر دانست كه نفت خام تكيه‌گاه اقتصاد كشور بوده و همگان بايد بتوانند از اين سرمايه ملي ارزش اقتصادي بيشتري خلق كنند كه توجه به اين امر بدرستي صورت گرفته است و انصافا تلاش‌هاي بسياري نيز در اين حوزه انجام شده است.
تمامي سرمايه‌هاي داخلي موضوع خام‌فروشي مي‌باشند
توفيقي با بيان اينكه بحث خام فروشي، صرفا محدود به نفت و گاز نبوده و مي‌تواند دربرگيرنده تمامي سرمايه‌هاي اين سرزمين باشد، گفت: از يك‌سو جنگل‌ها، معادن، دريا مي‌توانند موضوع خام فروشي باشند و هر چه از اين سرمايه‌ها ارزش اقتصادي بيشتري خلق شود مي‌توان به توسعه كسب و كار كمك نماييم و از سوي ديگر خام‌فروشي را مي‌توان به نيروي انساني هر كشور نيز منتسب دانست چرا كه هر كشوري مي‌تواند از نيروي انساني خود در زنجيره ارزش‌هاي متفاوتي استفاده نمايد.
ايشان در همين راستا تصريح كرد: يك دانش‌آموخته دانشگاه مي‌تواند يك ارزش افزوده‌‌ي ساده‌اي را براي كشور خلق كند ولي از طرف ديگر اين فرد چنانچه در زنجيره ارزش استعداد‌هاي خود پيش رود و به خلاقيت و نوآوري دست يابد، مي‌تواند هزاران ارزش افزوده را براي كشور بوجود آورد و اين امر بدان معني است كه اگر كشوري از انسان‌ها در سطوح اوليه استفاده نمايد گويا سرمايه‌هاي خود را به صورت خام عرضه كرده است.
مطالبهء صنعت، عامل شکل گیری زنجیره ارزش در علم و فناوری
رئيس پژوهشگاه به موضوع خام‌فروشي در حوزه نفت و گاز نيز اشاره كرد و گفت: به طور نمونه، حركت به سمت محصولات نهايي مي‌تواند باعث رشد ارزش افزوده 15 برابري در كشور شود كه اين امر منجر به هزاران شغل و كسب كار، فناوري دانش بنيان و صدها برابر توسعه اقتصادي و ارزش اقتصادي نيز خواهد شد.
توفيقي با بيان اينكه چنانچه زنجيره ارزش به حد كافي توسعه نيابد، به دنبال آن نيز ارزش زنجيره علم و فناوري توسعه نخواهد يافت، تصريح كرد: اين دو موضوع بسيار به يكديگر مرتبط مي‌باشند و هر قسمتي كه به زنجيره ارزش اضافه مي‌شود، دانش و فناوري خاص خود را مي‌طلبد و اگر اين مطالبه از صنعت صورت نگيرد، دانشگاه‌ها هم بدان سمت حركت نخواهند كرد؛ بنابراين عدم شکل گيری زنجيره ارزش نفت و گاز، زنجيره ارزش آموزش عالي پژوهش و فناوري را نيز فلج خواهد كرد.
ايشان در ادامه تصريح كرد: زنجيره ارزش زيست‌بوم‌هاي نوآوري و دانش بنيان ، فعاليت خود را بسيار دير در كشور آغاز كرده است و علت آن، توجه افراطي به خام فروشي و شكل نگرفتن زنجيره ارزش است و مي‌توان به درستي اذعان داشت كه همكاري صنعت و دانشگاه در اثر مطالبه‌گري صنعت مي‌تواند بسيار تحريك شود، بنابراين چنانچه صنعت محدود به خام فروشي شود چندان نيازي از دانشگاه‌ها مطالبه نخواهد شد.
بي‌توجهي تاريخي، سلطه شركت‌هاي خارجي و سهولت در درآمدزايي
دکتر توفيقی کم توجهی تاريخی را از دلايل خام فروشی دانست و گفت: اساسا زنجيره ارزش صنعت نفت کشور، بطور تاريخي توسعه نيافته و دليل آن مي‌تواند ضعف برنامه‌ريزي و بي‌توجهي به اين موضوع باشد.اين امر بدان معني است كه عمدتا توسعه اقتصادي صرفا در درآمدهاي نفتي ديده شده و كم‌تر به زنجيره ارزش توجه شده است.
ايشان سلطه شركت‌هاي خارجي را از ديگر عوامل موثر در توسعه خام‌فروشي نفت و گاز دانست و گفت: براي مدت‌هاي طولاني، كشورهاي خارجی در حوزه نفت و گاز سياست گذار بودند، از اين رو طبيعي است كه نگاه استعمار‌گونه به اين موضوع داشته باشند و شرايطي را ايجاد نمايند تا ايران به سمت خام فروشي رود و آن‌ها صاحب زنجيره ارزش نفت و گاز شوند.
رئيس پژوهشگاه تصريح كرد: خام فروشي، سهولت در درآمدزايي را به همراه خواهد داشت چراكه توجه صِرف به استخراج و صادرات نفت بسيار ساده است و اين فرايند باعث از دست دادن ارزش بسيار مهمي براي كشور خواهد شد.
وی افزود: شركت‌هاي مهندسي داخلي، بيشتر در زمينه طراحي تفصيلي تخصص دارند و در طراحي مفهومي و پايه وابسته به شركت‌هاي خارجي مي‌باشند و اين امر مي‌تواند يكي از آثار خام فروشي و شكل نگرفتن زنجيره ارزش محسوب شود که به دنبال آن زنجيره تامين كالا و خدمات نيز توسعه نخواهد يافت.
بي‌كاري و مهاجرت نخبگان از تبعات عدم‌شكل‌گيري زنجيره ارزش
توفيقي عدم بلوغ كافي در تمام زيرنظام‌هاي اقتصادي، علمي و فرهنگي كشور را از تبعات خام فروشی خواند و گفت: بي‌كاري و مهاجرت نخبگان ارتباط مستقيمي به اين امر دارد و از سوي ديگر بي‌كاري و حجم اقتصاد كشور ارتباط مستقيم با حجم كسب كار و كار دارد؛ به‌طوري كه در كشور‌هايي كه ميزان بي‌كاري در آن‌ها بالا است به طور حتم حجم اقتصاد و كسب و كار در آن‌ها پايين است.
تحول در بينش مديريتي، نقطه آغاز خروج از خام فروشی
وي در زمينه راهكار هاي جلوگيري از خام‌فروشي گفت: نقطه آغاز و تحول در اين امر مي‌تواند تحول در بينش، درك، تدبير و توان مديريتي در سطح كلان باشد؛ همچنين با توجه به توسعه زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز، بازنگري در سياست‌هاي توسعه صنعت از موضوعاتي است كه مي‌تواند بدين مهم كمك كند.
ايشان در همين راستا تصريح كرد: همكاري با شركت‌هاي صاحب فناوري و صاحب نام دنيا براي انتقال تكنولوژي در اين راستا بسيار حايز اهميت است چرا كه، توسعه زنجيره ارزش، نيازمند دانش و فناوري است و راه ميان‌بر آن كسب فناوري از طريق توسعه همكاري‌هاي بين‌المللي است و همچنين خريد سهام شركت‌هاي صاحب فناوري مي‌تواند از ديگر روش هاي موثر براي كسب فناوري محسوب شود.
ايشان جهت‌دهي به فعاليت‌هاي پژوهش و فناوري را در دانشگاه‌ها امري ضروري برشمرد و گفت: در همين راستا مي‌بايست در برنامه‌ريزي‌هاي آموزشي و درسي، تجديد‌نظر‌هاي لازم صورت پذيرد؛ زماني كه تاكيد بر همكاري دولت، دانشگاه و صنعت مي‌شود نشان از ارتباط مستقيم آن‌ها با يكديگر دارد و از همين رو است كه امروزه صحبت از زيست‌بوم‌هاي نوآوري و اكوسيستم‌هاي نوآوري يا مدل‌هاي پيچش چند‌گانه براي ارتباط صنعت و دانشگاه‌ها مطرح مي‌شود و هيچ‌گاه نمي‌توان اين نظام‌ها را از يكديگر جدا دانست.
نقش كليدي پژوهشگاه صنعت نفت در توسعه زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز
وي با بيان اينكه پژوهشگاه نقش كليدي را در توسعه زنجيره ارزش صنعت نفت و گاز ايفا کرده است، تصريح كرد: به طور نمونه در پالايشگاه اراك با دانش فني پژوهشگاه، واحد توليد هگزان پليمر گريد و پنتان افتتاح شد كه طبق نظر مديران اين مجموعه اين فناوري ارزش افزوده بسياري را براي كشور به همراه داشته و از واردات بسياري از محصولات از خارج كشور نيز جلوگيري كرده است.
ايشان در خاتمه تصريح كرد: مركاپتان‌زدايي از بوتان و يا پنتان، كك سوزني و نفتي، فعاليت‌هاي حوزه بالادستي در زمينه ازدياد برداشت، و حفاري و همچنين فعاليت‌هاي مهم در حوزه انرژي و محيط زيست كه از سوي محققان پژوهشگاه صنعت نفت انجام مي‌شود ارزش اقتصادي بسياري را براي كشور در بر دارد و مي‌تواند نقش مهمي در توسعه زنجيره ارزش در صنعت ايفا نمايد.
