دكتر صابر محمدي، مجري طرح تضمين جريان و بهبود توليد در ميدان نفتي مشترك آذر، در گفتگوی اختصاصي با روابطعمومي پژوهشگاه صنعت نفت، آن را يكي از ميدانهاي هيدروكربوري مشترك با كشور عراق و در زمره سه ميدان نفتي با ويژگي هاي منحصر به فرد از نظر تنوع سازندها، در جهان عنوان کرد.
وي با تاكيد بر اينكه ميدان نفتي آذر يكي از پيچيدهترين و شگفتانگيزترين ميادين نفتي دنيا محسوب میشود، گفت: اين ميدان پس از ميدان پنسيلوانياي آمريكا دومين ميدان از لحاظ پيچيدگيهاي فني و عملياتي و يكي از پرچالشترين طرحهاي صنعت نفت ميباشد و توسعه اين ميدان يكي از پيچيدهترين فرايندهاي توسعه بالادستي در تاريخ صنعت نفت ايران و جهان است.
مجري اين طرح در ادامه به عمده مشكلات موجود در ميدان آذر نيز اشاره كرد و گفت: وجود ناحيههاي مختلفي از سنگ و سيال در كل ميدان، رسوب شديد آسفالتين و واكس، خورندگي بالاي سيال ميدان، تشکیل لجنهای آسفالتینی در حین عملیات اسیدکاری، حفاري طبقات كم مقاومت مانند شيلها و هرزروي گل حفاري از عمدهترين مشكلات اين ميدان است.
پژوهشگاه صنعت نفت جايگزين شركتهاي خارجي در توسعه ميدان آذر
به گفته محمدي در سالهاي گذشته در فرايند توسعه ميدان از حضور شركتهاي خارجي استفاده شده كه در ادامه مسير توسعه به دليل تحريمهاي موجود و همچنين افزايش نرخ شديد ارز، بخشي از امور به پژوهشگاه واگذار شده است.
وي در همين راستا تصريح كرد: در ارديبهشت ماه سال 98 اولين قرارداد در حوزه تضمين جريان و مطالعه بازدارندههاي رسوبات واكس و آسفالتين و همچنين بازدارنده هاي خوردگي امضاء شد و در اين پروژه ميدان آذر از لحاظ پتانسيل تشكيل رسوبات آلي و خوردگي بررسي شده و طيف وسيعي از مواد شيميايي با خصوصيات گوناگون جهت كنترل رسوبات آلي و خوردگي خطوط جريان به صورت آزمايشگاهي و در شرايط فشار و دماي عملياتي مطالعه شدند.
شناخت سيال / تعيين بازدارندههاي بهينه رسوبات آلی / تعيين بازدارندههاي خوردگي از دستاوردهاي قرارداد اول
محمدي شناخت سيال و تعيين شرايط عملياتي و بحراني تشكيل رسوبات آلي در چاههاي ميدان آذر را از دستاوردهاي قرارداد اول اين طرح برشمرد و گفت: تعيين بازدارندههاي بهينه رسوبات آسفالتين و واكس و شناخت مكانيسمهاي اصلي تاثيرگذار مابين آسفالتين – بازدارنده و واكس- بازدارنده در شرايط ميداني از ديگر دستاردهاي فاز اول اين قرارداد محسوب ميشود.
مجري اين طرح با تاكيد بر اينكه تعيين بازدارندههاي خوردگي كارآمد در ميدان آذر و سازگاري افزايه خوردگي با ساير افزايهها از ديگر نتايج حاصله از اين پژوهش است، افزود: سيال ميدان آذر به شدت خورنده است و از اين رو در ساخت تاسيسات و خطوط لوله اين ميدان بايد از آلياژهاي مقاوم در برابر خوردگي استفاده كرد كه با توجه به انحصار توليد چنين كالايي كه صرفا در اختيار چند شركت محدود غربي آن هم با قيمت بالا است، توسعه ميدان را با چالشهايي مواجه كرده است.
انجام بهبود توليد در ميدان آذر در قالب 4 فاز عملياتي
محمدي بر لزوم اجرايي شدن قرارداد دوم در حوزه بهبود توليد در ميدان آذر به دليل وجود مشكلات متعدد ميداني نيز تاكيد كرد و گفت: اين قرارداد داراي 4 فاز است كه از ارديبشهت ماه سال 99 آغاز شده است و بر اساس اين قرارداد، در فاز اول رفتار فازي سيال در لايههاي مختلف ميدان آذر با هدف تعيين خصوصيات سيال و ناحيهبندي ميدان، از لحاظ گستردگي سيال مورد بررسي قرار می گيرد.
وي با بيان اينكه آسيبشناسي عمليات اسيدكاري در چاههاي ميدان آذر و بهينهسازي فرمولاسيون پكيج اسيد در عمليات اسيدكاري چاههاي آتي قرار است در فاز دوم اين قرارداد انجام شود، تصريح كرد: در اين زمينه پژوهشگاه صنعت نفت با استفاده از دستگاه منحصر به فرد ADP شرايط لايههاي مورد نظر مخزن از لحاظ دما و فشار را شبيهسازي كرده و پارامترهاي موثر در عمليات اسيدزني و انگيزش چاههاي هيدروكربني را مورد مطالعه و بررسي دقيق قرار ميدهد.
به گفته مجري اين طرح در فاز دوم، در مطالعه چاه 13 ميدان آذر بهينهسازي پكيج اسيدي در کمترین زمان ممکن سبب ارتقاء عمليات اسيدكاري، حذف لجنهای آسفالتینی و ورود يكي از زيرلايههاي مخزني به مدار توليد شده است.
ايشان بر لزوم مطالعه و بررسي پتانسيل آسيب سازندي ناشي از سيال حفاري گلايكولي نيز در فاز سوم تاكيد كرد و افزود: يكي از راهكارهاي افزايش بهرهوري در مخازن پيچيده ، كاهش صدمات وارده به سازند توليدي در حين عمليات حفاري است؛ چرا كه سيال حفاري با كاهش تراوايي به سنگ مخزن صدمه زده و توليد را كاهش ميدهد، از اين رو بررسي خواص سيال گلايكولي مورد استفاده در ميدان آذر از منظر پتانسيل آسيبرساني به سازند در دستور كار اين فاز قرار گرفت.
وي ادامه داد: مطالعه آزمايشگاهي فرآيندهاي ازدياد برداشت پايه آبي و گازي با تكيه بر روشهاي نوين نيز از ديگر مواردي است كه قرار است در فاز چهارم پيگيري شود و بر همين اساس، در اين بخش هدف بررسي سناريوهاي مختلف و تعيين محدويتها و مزاياي هر روش ميباشد و با توجه به پيچيدگي عملياتي ميدان آذر، بررسي آزمايشگاهي و امكانسنجي تفصيلي اين سناريوها و همچنين مشكلات هر روش، امري ضروري است.
گفتني است طرح تضمین جريان و بهبود توليد درميدان نفتي مشترك آذر ميان پژوهشگاه صنعت نفت و شركت مهندسي و توسعه سروك آذر منعقد شده و در حال اجرا ميباشد.