طرح های کاربردی/ حل معضل
گاز طبیعی ماده ای بی رنگ و بی بو بوده و به منظور جلوگیری از خطرات ناشی از نشت احتمالی این ماده لازم است از ماده ای هشدار دهنده استفاده شود. برخی ترکیبات گوگردی به دلیل بوی نافذ و تند ، بعنوان ماده بودار کننده گاز طبیعی (ادورانت) قابل استفاده می باشند. در حال حاضر در کشورمان از مواد سنتزی وارداتی به این منظور استفاده می شود. با عنایت به رشد روزافزون تولید و مصرف گاز و محدود بودن کشورهای تولید کننده ادورانت ، مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز بر آن شد که به منظور خودکفایی در تولید این ماده استراتژیک اقدام نماید.
ذخایر عظیم میعانات گازی پارس جنوبی حاوی مقادیر قابل توجه مرکاپتانهای سبک بوده که می توان با استحصال این مرکاپتانها ضمن تولید ماده با ارزش بودارکننده گاز طبیعی با بهبود کیفیت میعانات ، ارزش افزوده ایجاد نمود. وجود مرکاپتان های سبک در میعانات گازی به دلیل بوی نامطبوع و خورندگی آنها در طی فرایندهای ذخیره سازی و انتقال مشکلات عدیده ای را بوجود آورده و عامل کاهش قیمت این محصول با ارزش می گردد. با استخراج مرکاپتان های سبک و استفاده بعنوان ماده بودار کننده گاز طبیعی ضمن مدیریت محصولات جانبی پالایشگاه و ارتقاء کیفیت میعانات گازی، در تولید ماده بودارکننده خودکفایی و قطع وابستگی، ایجاد خواهد شد.
مگاپروژه
ماده بودار کننده در کلیه پالایشگاه‌های گاز و نفت جهت بودار کردن گاز طبیعی و گاز مایع قابل استفاده است که هم اکنون از خارج از کشور وارد می شود. لذا تولید این ماده در کشور، علاوه بر صرفه جویی ارزی ، به نوعی تولید محصول استراتژیک و نیز قطع وابستگی محسوب می شود.
بومی سازی
انتقال دانش فنی و طراحی واحد تولیدی این مواد در مقیاس صنعتی در پژوهشگاه صنعت نفت انجام گرفته است.
پژوهشگاه صنعت نفت به منظور خودکفایی در تولید این ماده استراتژیک تحقیقات پایلوتی متعددی انجام داد که از جمله می توان به عملیات پایلوتی برای تولید ماده بودار کننده گاز طبیعی با خوراک نفتای پالایشگاه شیراز و نیز مرکاپتان زدایی از میعانات گازی اشاره نمود.
جلوگیری از خروج ارز
به منظور خودکفایی کشور و عدم وابستگی به واردات مواد بودار کننده به منظور تزریق در گاز طبیعی مصرفی کشور، انتقال دانش فنی و طراحی واحد تولیدی این مواد در مقیاس صنعتی در پژوهشگاه صنعت نفت انجام گرفته است.
تجاری سازی
پژوهشکده توسعه فنآوری پالایش پژوهشگاه صنعت در این طرح با اجرای پروژه های متعدد زیر به توان طراحی و احداث واحد استحصال مرکاپتانهای سبک از برشهای نفتی دست یافته است.
- انتقال دانش فنی و بومی سازی
- طراحی پایه واحد صنعتی
- نظارت بر طراحی تفصیلی واحد
- راه اندازی گرم و انجام تست عملکردی واحد (در شرف آغاز)
توجیه اقتصادی
با بومی سازی دانش فنی این فرایند و تولید آن در داخل کشور صرفه جویی زیادی صورت خواهد گرفت. در کنار تولید ماده هشدار دهنده نشت گاز طبیعی ، میعانات گازی خروجی از واحد بعنوان محصول جانبی ارزش افزودهای حدود 1 الی 3 دلار در هر بشکه خواهد داشت.
نظر کارفرما
حمایت معنوی و مادی مدیران شرکت ملی گاز از پژوهشگران ایرانی در جهت اجرا نمودن دانش فنی داخلی منجر به طراحی واحد تولید ماده بودار کننده گاز از میعانات گازی گردید و در حال حاضر واحد در حال نصب در پالایشگاه اول شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی می باشد.
