پژوهشگاه صنعت نفت به دانش فنی تولید پیوسته نانو لوله های کربنی دست یافت
شانا ـ گروه نفت: رئیس مرکز تحقیقات نانو پژوهشگاه صنعت نفت از دستیابی به دانش فرآیند تولید پیوسته نانو لوله‌های کربنی و ثبت نهایی آن در اروپا پس از 10 سال تلاش و تحقیق خبر داد.
علی مراد رشیدی در گفت‌وگو با خبرنگار شانا، تصریح کرد: نانو لوله‌های کربنی استوانه‌های توخالی از جنس کربن با قطری درحد نانومتر و طولی در حد میکرومتر هستند و از خصوصیات ساختاری مکانیکی و حرارتی آنها می‌توان به استحکام بالا (صد برابر فولاد)، هدایت الکتریکی مناسب و هدایت حرارتی بالا اشاره کرد.
وی گفت: پژوهشگاه به مدت 10 سال روی این فناوری کار کرده و آن را از مقیاس آزمایشگاهی به مرحله نیمه‌صنعتی رسانده است.
رشیدی با بیان این که در این فرآیند، گاز طبیعی با روش خاصی از رسوب‌گذاری بخار هیدروکربن‌ها در دمای بالا (800 تا 1000 درجه) به کربن و هیدروژن تبدیل می‌شود، افزود: نخست یک نانو کاتالیست ساخته می‌شود و کربن روی آن به شکل تیوپ رشد می‌کند؛ کاتالیزور حذف می‌شود و در نهایت نانو لوله کربنی شکل می‌گیرد.
وی با اشاره به این که فرآیند تولید پیوسته نانو لوله‌های کربنی کاربردهای متعدد در صنعت نفت دارد و برخی از آنها هم اکنون در پژوهشگاه به مرحله پایلوت رسیده است، افزود: فرآیند یک مرحله‌ای تولید هیدروژن نیز، از دیگر مزایای جنبی این فناوری است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه صنعت نفت اظهار کرد: از مهم‌ترین کاربردهای این فرآیند در صنعت نفت می‌توان به حذف ترکیبات گوگردی از ترکیبات نفتی بر اساس استاندارد یورو5، ساخت فیلتر و غشا برای جداسازی هیدروکربن‌ها و حذف آلاینده‌ها از آب و پساب و استفاده از آن به عنوان نانو جاذب‌ها برای شیرین‌سازی گاز طبیعی اشاره کرد.
به گفته رشیدی، نکته مهم در دستیابی به این فناوری از سوی پژوهشگاه صنعت نفت، پیوسته بودن فرآیند تولید نانو لوله‌های کربنی به صورت کامل و این درحالی است که این فرآیند در دنیا پیوسته نیست و برای تولید نانو کربن از گاز مونوکسیدکربن استفاده می‌شود.
وی افزود: در فناوری متداول، یک کاتالیزور به صورت جداگانه برای این فرآیند تولید می‌شود و در دستیابی به دانش فنی این فرآیند در پژوهشگاه صنعت نفت، از گاز طبیعی به عنوان خوراک استفاده و برخلاف فناوری‌های موجود در دنیا، نانوکاتالیزور در خود فرآیند تولید می‌شود.
وی نکته دیگر در دستیابی به این فناوری را استفاده از یک راکتور ابداعی در واکنش تولید کربن، کاهش میزان زمان واکنش از 30 تا 45 دقیقه به دو دقیقه خواند و تصریح کرد: این موضوع سبب افزایش تولید در روز می‌شود، همچنین هزینه‌های تمام شده به میزان قابل توجه پایین خواهد آمد.
مذاکره برای احداث یک واحد صنعتی تولید انبوه نانو لوله‌ها
رشیدی با اشاره به این که در مرحله نخست پس از ثبت اختراع، احداث یک پایلوت با ظرفیت هشت کیلوگرم در روز با موفقیت در پژوهشگاه صنعت نفت به انجام رسید، افزود: با حمایت مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت، با احداث یک واحد نیمه‌صنعتی با ظرفیت 20 کیلوگرم در روز، تولید انبوه نانو لوله‌ها در ایام دهه فجر سال گذشته انجام شد و هم اکنون مذاکره برای واگذاری این تکنولوژی به بخش خصوصی برای احداث یک واحد صنعتی ادامه دارد.
به گفته وی، وارد شدن بخش خصوصی به این طرح نه تنها به صنعت نفت کمک خواهد کرد، بلکه صنایع دیگر نیز می‌توانند از این فناوری بهره‌مند شوند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه صنعت نفت گفت: با توجه به مزایای رقابتی در فناوری تولید پیوسته نانو لوله‌های کربنی، از جمله پیوسته بودن و راکتور ابداعی آن، آمادگی برای فروش و صادرات این فرآیند نیز وجود دارد.
به گفته رشیدی، هم اکنون سرویس‌دهی به همه مراکز تحقیقاتی که نیازمند این محصول هستند، از سوی پژوهشگاه صنعت نفت درحال انجام است و امیدواریم واحد صنعتی آن در مدت دو سال آینده راه‌اندازی شود.
رشیدی با بیان این که فناوری تولید پیوسته نانو لوله‌های کربنی در صنایع پزشکی، ساختمان و خودرو نیز کاربرد دارد، یادآور شد: هیچ کاری در دنیا وجود ندارد که نتوان با نانو لوله‌های کربنی آن را انجام داد.
