پژوهشگاه صنعت نفت به دانش فني توليد پيوسته نانو لوله هاي کربني دست يافت
شانا ـ گروه نفت: رئيس مرکز تحقيقات نانو پژوهشگاه صنعت نفت از دستيابي به دانش فرآيند توليد پيوسته نانو لوله‌هاي کربني و ثبت نهايي آن در اروپا پس از 10 سال تلاش و تحقيق خبر داد.
علي مراد رشيدي در گفت‌وگو با خبرنگار شانا، تصريح کرد: نانو لوله‌هاي کربني استوانه‌هاي توخالي از جنس کربن با قطري درحد نانومتر و طولي در حد ميکرومتر هستند و از خصوصيات ساختاري مکانيکي و حرارتي آنها مي‌توان به استحکام بالا (صد برابر فولاد)، هدايت الکتريکي مناسب و هدايت حرارتي بالا اشاره کرد.
وي گفت: پژوهشگاه به مدت 10 سال روي اين فناوري کار کرده و آن را از مقياس آزمايشگاهي به مرحله نيمه‌صنعتي رسانده است.
رشيدي با بيان اين که در اين فرآيند، گاز طبيعي با روش خاصي از رسوب‌گذاري بخار هيدروکربن‌ها در دماي بالا (800 تا 1000 درجه) به کربن و هيدروژن تبديل مي‌شود، افزود: نخست يک نانو کاتاليست ساخته مي‌شود و کربن روي آن به شکل تيوپ رشد مي‌کند؛ کاتاليزور حذف مي‌شود و در نهايت نانو لوله کربني شکل مي‌گيرد.
وي با اشاره به اين که فرآيند توليد پيوسته نانو لوله‌هاي کربني کاربردهاي متعدد در صنعت نفت دارد و برخي از آنها هم اکنون در پژوهشگاه به مرحله پايلوت رسيده است، افزود: فرآيند يک مرحله‌اي توليد هيدروژن نيز، از ديگر مزاياي جنبي اين فناوري است.
عضو هيئت علمي پژوهشگاه صنعت نفت اظهار کرد: از مهم‌ترين کاربردهاي اين فرآيند در صنعت نفت مي‌توان به حذف ترکيبات گوگردي از ترکيبات نفتي بر اساس استاندارد يورو5، ساخت فيلتر و غشا براي جداسازي هيدروکربن‌ها و حذف آلاينده‌ها از آب و پساب و استفاده از آن به عنوان نانو جاذب‌ها براي شيرين‌سازي گاز طبيعي اشاره کرد.
به گفته رشيدي، نکته مهم در دستيابي به اين فناوري از سوي پژوهشگاه صنعت نفت، پيوسته بودن فرآيند توليد نانو لوله‌هاي کربني به صورت کامل و اين درحالي است که اين فرآيند در دنيا پيوسته نيست و براي توليد نانو کربن از گاز مونوکسيدکربن استفاده مي‌شود.
وي افزود: در فناوري متداول، يک کاتاليزور به صورت جداگانه براي اين فرآيند توليد مي‌شود و در دستيابي به دانش فني اين فرآيند در پژوهشگاه صنعت نفت، از گاز طبيعي به عنوان خوراک استفاده و برخلاف فناوري‌هاي موجود در دنيا، نانوکاتاليزور در خود فرآيند توليد مي‌شود.
وي نکته ديگر در دستيابي به اين فناوري را استفاده از يک راکتور ابداعي در واکنش توليد کربن، کاهش ميزان زمان واکنش از 30 تا 45 دقيقه به دو دقیقه خواند و تصريح کرد: اين موضوع سبب افزايش توليد در روز مي‌شود، همچنين هزينه‌هاي تمام شده به ميزان قابل توجه پايين خواهد آمد.
مذاکره براي احداث يک واحد صنعتي توليد انبوه نانو لوله‌ها
رشيدي با اشاره به اين که در مرحله نخست پس از ثبت اختراع، احداث يک پايلوت با ظرفيت هشت کيلوگرم در روز با موفقيت در پژوهشگاه صنعت نفت به انجام رسيد، افزود: با حمايت مديريت پژوهش و فناوري شرکت ملي نفت، با احداث يک واحد نيمه‌صنعتي با ظرفيت 20 کيلوگرم در روز، توليد انبوه نانو لوله‌ها در ايام دهه فجر سال گذشته انجام شد و هم اکنون مذاکره براي واگذاري اين تکنولوژي به بخش خصوصي براي احداث يک واحد صنعتي ادامه دارد.
به گفته وي، وارد شدن بخش خصوصي به اين طرح نه تنها به صنعت نفت کمک خواهد کرد، بلکه صنايع ديگر نيز مي‌توانند از اين فناوري بهره‌مند شوند.
عضو هيئت علمي پژوهشگاه صنعت نفت گفت: با توجه به مزاياي رقابتي در فناوري توليد پيوسته نانو لوله‌هاي کربني، از جمله پيوسته بودن و راکتور ابداعي آن، آمادگي براي فروش و صادرات اين فرآيند نيز وجود دارد.
به گفته رشيدي، هم اکنون سرويس‌دهي به همه مراکز تحقيقاتي که نيازمند اين محصول هستند، از سوي پژوهشگاه صنعت نفت درحال انجام است و اميدواريم واحد صنعتي آن در مدت دو سال آينده راه‌اندازي شود.
رشيدي با بيان اين که فناوري توليد پيوسته نانو لوله‌هاي کربني در صنايع پزشکي، ساختمان و خودرو نيز کاربرد دارد، يادآور شد: هيچ کاري در دنيا وجود ندارد که نتوان با نانو لوله‌هاي کربني آن را انجام داد.
