با هدف مدیریت آب مخازن از سوی پژوهشگاه صنعت نفت
دانش فنی ژل پلیمر نانو كامپوزیت بومی شد
رئیس پژوهشكده علوم و تكنولوژی پلیمر پژوهشگاه صنعت نفت، از ثبت ملی دانش فنی ساخت ژل‌های پلیمری مورد استفاده در مدیریت آب مخزن و ازدیاد برداشت از مخازن خبر داد و گفت: فرآیند ثبت بین‌المللی دانش فنی این مواد نیز، در حال انجام است.
محمود همتی اظهار داشت: دانش فنی ژل نانو كامپوزیت متناسب با شرایط مخازن نفتی كشور در مدت 5 سال به دست آمده است.
محمود همتی با بیان این كه هم اكنون ازدیاد برداشت از مخازن (EOR) و بهبود روش‌های برداشت (IOR) به روش‌های مختلف انجام می‌شود، افزود: برداشت از مخازن نفتی در 3 مرحله برداشت اولیه به میزان حدود 20 تا 50 درصد با استفاده از نیروی طبیعی مخزن، برداشت ثانویه به میزان حدود 30 درصد با استفاده از روش‌های تزریق آب و گاز انجام می‌شود. وی با اشاره به این كه برداشت سوم برای استخراج نفت خام باقیمانده، به روش حرارتی (احتراق در چاه یا تزریق آب داغ)، مواد شیمیایی (محلول‌های پلیمری) و روش‌های امتزاجی (استفاده از گاز CO2) انجام می‌شود، گفت: هم اكنون بیشتر مخازن نفتی ایران در وضعیت برداشت ثانویه قرار دارند.
همتی با تاكید بر فعالیت‌های انجام شده در این پژوهشكده در زمینه ازدیاد برداشت و مدیریت آب مخزن گفت: پس از تولید و برداشت اولیه از مخازن، ضروری است به میزان مشخصی آب یا گاز با هدف افزایش برداشت، به مخزن تزریق و روند حركت سیال داخل مخزن كنترل شود.
كاربرد ژل در مدیریت آب مخازن نفتی
رئیس پژوهشكده علوم و تكنولوژی پلیمر پژوهشگاه صنعت نفت با اشاره به روند اجرای پروژه‌های مدیریتی آب مخزن گفت: اگر مقدار تولید آب از چاه به دلیل شكاف طبیعی مخزن یا افزایش تزریق آب برای ازدیاد برادشت افزایش یابد و چاه به مرحله آب‌دهی برسد، این امر سبب بالا رفتن «واتركات» چاه می‌شود.
همتی ادامه داد: در این حالت، تاسیسات رو زمینی قادر به جداسازی آب از نفت نیست و باید پس از شناسایی منشا شكاف‌ها، از ژل‌ها با روش‌های دیگر برای مدیریت آب مخزن استفاده شود.
وی تصریح كرد: در این روش، ترك‌ها (شكاف‌ها) و سطح مخروطی آب مخزن با استفاده از ژل پوشیده خواهد شد و از افزایش و بالا آمدن بیش از اندازه آب در مخازن جلوگیری می‌شود.
به گفته همتی، این ژل‌ها متناسب با شرایط مخازن كشور در برابر دما تا حدود 90 درجه سانتیگراد و شوری 260 هزار ppm مقاوم بوده و نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی از پایداری بیشتری برخوردار است.
رئیس پژوهشكده علوم و تكنولوژی پلیمر پژوهشگاه صنعت نفت یادآ‌ور شد: پیش از این، از سیمان، كلسیم كربنات و پكرها برای مدیریت آب مخازن استفاده می‌شد، اما استفاده از ژل در مقایسه با دیگر روش‌ها، بهتر و مقاوم‌تر است.
وی با بیان این كه از مدت‌ها پیش، پروژه‌هایی در زمینه هیدروژل‌های نانو كامپوزیتی در این پژوهشكده تعریف، اجرا و ژل مورد نظر نیز ساخته شده است، افزود: با همكاری پژوهشكده مهندسی نفت، ارزیابی آزمایشگاهی این ژل انجام و مقرر شد در یكی از چاه‌های نفتی مورد استفاده قرار گیرد.
همتی اضافه كرد: ژل‌های به كار رفته باید از استحكام، پایداری و عمق نفوذ بالا برخوردار باشند و بین درصد جذب آب و سایر عوامل یاد شده، رابطه بهینه و منطقی وجود داشته باشد.
وی با اشاره به پروژه‌های تحقیقاتی انجام شده در پژوهشكده علوم و تكنولوژی پلیمر در زمینه كاربرد پلیمرها در مدیریت آب مخازن نفتی، از طراحی و كاربرد ژل پلیمر در تعدیل مخروطی شدن آب سازند در چاه شماره 13 آب تیمور و تهیه مدل آزمایشگاهی و تجهیزات مورد نیاز برای بررسی حركت مخروطی آب در حضور ژل پلیمر خبر داد و گفت: همچنین تهیه و سنتز ژل پلیمر مناسب برای تعدیل مشكل مخروطی شدن آب میدان اهواز آسماری از دیگر پروژه‌های آزمایشگاهی انجام شده در این زمینه است.
رئیس پژوهشكده علوم و تكنولوژی پلیمر پژوهشگاه صنعت نفت اظهار داشت: هم اكنون پروژه‌ای به صورت مشترك میان پژوهشكده پلیمر و پژوهشكده مهندسی نفت و شركت‌های نفت و گاز اروندان، مناطق نفت مركزی و فلات قاره با هدف افزایش بازده برداشت از مخازن با استفاده از مواد پلیمری در حال برنامه‌ریزی و اجراست.
همتی ساخت عامل پلیمری كاهنده نیروی اصطكاك سیال (نیروی درگ موسوم به DRA) مورد استفاده در خطوط انتقال مواد نفتی، ساخت افزودنی‌های پلیمری كاهنده نقطه ریزش برای بهبود جریان نفت خام‌های واكسی، طراحی و ساخت دسپرسنت‌ها (پراكنده‌كنندها) و بازدارندهای پلیمری را از جمله پروژه‌های انجام شده در حوزه انتقال فرآورده‌های نفتی برشمرد و افزود: پیشنهاد پروژه (پروپوزال) اجرای این طرح‌ها به بخش‌های مختلف صنعت نفت ـ از جمله شركت ملی نفت ایران ـ برای اجرا ارسال شده است.
