دانش نفت: قرارداد مدلسازی سیستم‌های نفتی خلیج‌فارس و دریای عمان مرسوم به طرح مروارید خلیج فارس که بزرگترین قرارداد پژوهشی در سطح وزارت نفت است بعدازظهر روز شنبه شانزدهم مهرماه سال جاری میان شرکت نفت فلات قاره ایران و پژوهشگاه صنعت نفت منعقد شد.
به گزارش دانش نفت، قرارداد مدلسازی سیستم‌های نفتی خلیج‌فارس و دریای عمان را مهندس محمود زیرکچیان زاده مدیر عامل شرکت نفت فلات قاره ایران و وحید حدادی اصل، رئیس پژوهشگاه صنعت نفت با حضور مهندس رستم قاسمی وزیر نفت، مهندس احمد قلعه‌بانی مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و شماری از مسوولین صنعت نفت، امضا کردند. براساس این گزارش، در اکتشاف میادین کشف شده تاکنون از روش‌های مرسوم و تا حدودی سنتی استفاده شده است ولی با انعقاد قرارداد طرح مروارید خلیج فارس، از آخرین تکنولوژی‌های پیشرفته روز در زمینه‌های مدلسازی دوبعدی و سه‌بعدی در مقیاس ناحیه‌ای استفاده خواهد شد. براساس این گزارش در مطالعات طرح مروارید خلیج فارس از آخرین روش‌های توسعه یافته در علوم زمین (ژئوفیزیک، پتروفیزیک، ژئوشیمی و مدلسازی) به منظور تشخیص فرآیندهای بازسازی تاریخچه تدفین رسوبات در پهنه خلیج فارس و دریای عمان از زمان پالئوزوئیک تا عهد حاضر (به ضخامت بیش از 6 هزار متر)، تعیین زمان زایش، خروج و مهاجرت نفت و گاز استفاده می‌شود، همچنین از مطالعات طرح مروارید خلیج فارس به منظور تشخیص فرآیندهای، تعیین کمیت و کیفیت نفت و گاز تولید شده، تعیین زمان انباشته شدن نفت و گاز در تله‌های ساختمانی و چینه‌ای، تعیین ترتیب زمانی وقایع زمین‌شناسی و تکتونیکی فعال در منطقه و رده‌بندی مناطق دارای پتانسیل تجمعات هیدروکربنی برای اکتشاف نیز استفاده خواهد شد.
وسعت مطالعات طرح خلیج مروارید در دنیا کم‌نظیر است
منطقه خلیج فارس حدود 60 درصد از منابع نفتی شناخته شده جهان (715 بیلیون بشکه نفت) و حدود 45 درصد (2500 تریلیون فوت مکعب) از کل ذخایر جهانی گاز را دارا است. منطقه خلیج فارس یکی از پرپتانسیل‌ترین حوضه‌های نفت و گاز دنیا به شمار می‌رود و با وجود کشف منابع عظیم هیدروکربنی در این ناحیه، هنوز این منطقه پتانسیل بالایی از نقطه نظر تجمعات نفت و گاز را داراست. سهولت استخراج، هزینه پایین تولید، سهولت حمل‌ونقل، توان بالای تولید چاه‌ها و امکان کشف ذخایر جدید وسیع در این منطقه در مقایسه با سایر مناطق جهان از مزایای این منطقه است. مطالعاتی که تاکنون انجام شده محدود به چند چاه و یا یک میدان بوده و تاکنون در این سطح و با این وسعت و اهداف چنین مطالعه‌ای انجام نشده است. از طرفی بسیاری از میادین در حوضه مشترک خلیج فارس واقع شده است که ضرورت شناسایی اهداف اکتشافی از این نظر هم بسیار حائز اهمیت است. در سال 2005 در آلاسکا طرحی مشابه مروارید خلیج فارس انجام شد ولی در آن طرح وسعت آن منطقه به اندازه و حجم پتانسیل منابع هیدروکربوری و اطلاعات میدان و چاه خلیج فارس نبوده است. در حالی که در طرح مروارید خلیج فارس مطالعه 450 چاه که تاکنون حفاری شده است، تا اعماق 5000 متری با جدیدترین متدهای روز دنیا بررسی خواهند شد.
روند اجرای طرح مروارید خلیج فارس
گفتنی است در طرح مروارید خلیج فارس تمامی لایه‌های چاه با دقت بررسی خواهند شد، تا با مدلسازی سه‌بعدی اطلاعات ارزشمندی مانند زمان تولید نفت، جریان پیدا کردن و مسیرهای مهاجرت به دست آید. با اختیار داشتن چنین اطلاعات ارزشمندی می‌توان، نواحی که دارای ریسک اکتشافی کمتری است و احتمال وجود منابع هیدروکربوری در آن بیشتر است را مورد شناسایی قرار داد. بنابراین با تکنیک‌هایی مانند مدلسازی سه‌بعدی می‌توان علاوه بر رساندن میزان ریسک شناسایی ذخایر هیدروکربوری به حداقل، از لحاظ مالی نیز صرفه‌جویی قابل توجهی انجام داد. زیرا با استفاده از شیوه‌های مرسوم اکتشاف، هزینه زیادی صرف می‌شد و در صورت کشف نشدن منبع جدید تمامی این هزینه‌ها به هدر می‌رفت. مدلسازی سیستم‌های نفتی خلیج فارس و دریای عمان (طرح مروارید خلیج فارس) که با شبکه‌سازی انجام شده، مبتنی بر مطالعات زمین‌شناسی، ژئوفیزیک، ژئوشیمی و مطالعات سه‌بعدی است. بخش مدلسازی با همکاری شرکت شلمبرژه و اساتید مجرب داخلی در حال انجام است. همچنین از نقطه نظر یکپارچگی با توجه به تعداد تخصص‌های مورد نیاز در این طرح مانند زمین‌شناسی ساختمانی، پتروفیزیک و… و یک طرح چند رشته‌ای محسوب می‌شود بنابراین یکپارچگی اطلاعات که با هدف یافتن اهداف اکتشافی جدید انجام می‌شود؛ از آخرین متدولوژی روز که با در کنار هم قرار گرفتن تخصص‌های مختلف شکل می‌گیرد انجام می‌شود. نتیجه فعالیت به صورت شبکه‌ای خواهد بود که مناطق دارای شانس موفقیت از بیشترین میزان به کمترین، در ذخایر هیدروکربوری اعم از منابع گازی و نفتی به صورت جداگانه شناسایی و طبقه‌بندی خواهند شد.
توانمندسازی نیروی انسانی در قالب انتقال تکنولوژی
در طرح مروارید خلیج فارس در قالب آموزش حین کار، دانش مدلسازی سه‌بعدی روز دنیا به متخصصان داخلی منتقل خواهد شد. در مذاکرات انجام شده با شرکت‌های مطرح مدلسازی، لهستان مقرر شد که جدیدترین دانش در این حوزه به پژوهشگران کشورمان انتقال یابد. در واقع اجرای طرح مروارید خلیج فارس به عنوان فرصتی مناسب برای ارتقای دانش پژوهشگران داخلی خصوصا مدلسازی سه‌بعدی نگریسته شود. بنابراین امکان کار کردن مستقل بدون وابستگی به دانش خارجی، در اثنای اجرای این پروژه به دست خواهد آمد به طوری که در انتهای این طرح دانش مدلسازی سه‌بعدی میادین نفتی در کشور بومی‌سازی شد.
183 هزار و 500 کیلومتر مربع وسعت مطالعات طرح مروارید خلیج فارس
مطالعات طرح مروارید خلیج فارس وسعتی برابر 183 هزار و 500 کیلومترمربع شامل 80 ساختمان، 17 میدان و 490 چاه نفت و گازی دارد و در نوع خود به لحاظ بزرگی و مقیاس کم‌نظیر است نتایج این طرح ضمن تعیین سیستم‌های نفت و گاز، شناسایی ذخایر اکتشافی آینده و توسعه میادین هیدروکربنی را امکان‌پذیر خواهد نمود و از نظر اقتصادی دستاوردهای طرح مروارید خلیج فارس تاثیر بسزایی در اکتشاف منابع هیدروکربنی و افزایش تولید و به تبع آن رونق اقتصادی کشور خواهد داشت.
مهندس رستم قاسمی: قیمت فروش و صادرات گاز رضایت‌بخش است
بر پایه گزارش دانش نفت، مهندس رستم قاسمی؛ وزیر نفت در مراسم امضای قرارداد مدلسازی سیستم‌های نفتی خلیج فارس و دریای عمان در جمع اصحاب رسانه گفت امروز بزرگترین قرارداد پژوهشی کشور در حوزه صنعت نفت میان پژوهشگاه این صنعت و شرکت فلات قاره امضا شد. وزیر نفت همچنین افزود: این پروژه در اقدام مهمی در تولید صنعت نفت به ویژه در بخش دریایی است، مهندس قاسمی، در ادامه برگزاری مراسم امضای قرارداد در پاسخ به سوالات خبرنگاران حاضر در مراسم تصریح کرد: پیمانکارانی که در موعد مقرر وظایف خود را عمل نکنند جریمه خواهند شد و اولین لایه نفتی پارس جنوبی نیز تا دو ماه آینده تعیین تکلیف می‌شود. وی یادآور شد: پیمانکاران داخلی باید بر اساس برنامه زمانبندی شده پروژه‌های خود را انجام و براساس سه اصل کیفیت، زمانبندی و اقتصادی کردن، پروژه‌هایی که به آنها واگذار شده است را انجام دهند. وزیر نفت ادامه داد: در غیر این صورت هر یک از پروژه‌ها اگر به هر دلیلی از برنامه زمانبندی شده عقب بیفتند، پیمانکاران مربوطه بر اساس تفاهم‌نامه و قرارداد اولیه جریمه می‌شوند. وی خاطرنشان کرد: پیمانکاران براساس قراردادهایی که با وزارت نفت امضا کرده‌اند، موظفند پروژه‌های خود را در موعد مقرر تحویل دهند. مهندس رستم قاسمی اظهار کرد: جلسات ماهیانه با پیمانکاران پارس جنوبی به دلیل اهمیتی که این میدان برای کشور و نظام دارد و در این جلسات وظایف پیمانکاران به آنها یادآوری می‌شود و تاکید بر این بوده است که همه پیمانکاران موظفند در موعد مقرر پروژه‌های خود را تحویل دهند. وی در خصوص وضعیت لایه‌های نفتی پارس جنوبی مدتی است به دلایلی تاخیر داشته و اخیرا بحث‌های جدی در خصوص تعیین وضعیت لایه‌ها صورت گرفته که قرار شد یکی از لایه‌ها تا دو ماه آینده تعیین تکلیف شود و حدود 35 هزار بشکه برای آن در نظر گرفته شده است. وی تصریح کرد: دیگر بلوک‌ها و لایه‌ها نیز در دست مطالعه هستند و هر کدام از آنها در زمان مقرر اجرایی می‌شوند. وزیر نفت در ادامه با اشاره به جلسه آتی سران کشورهای صادرکننده گاز که در آذرماه جاری در دوحه قطر برگزار می‌شود، گفت: ایران حضور جدی و فعالی در این جلسه خواهد داشت و مباحثی در خصوص قیمت گاز و فروش گاز به کشورهای مختلف در این جلسه مورد بحث و بررسی قرار گیرد، مهندس رستم قاسمی در ادامه با اشاره به اینکه در آینده ایران سهم به سزایی در تولید گاز دارد، گفت: باید سعی شود از مزیت برای تولید انرژی پایدار استفاده گردد. وی ابراز داشت، قیمت فروش و صادرات گاز در شرایط کنونی رضایت‌بخش است.
کرسنت؛ درحال پیگیری است تا نتیجه نهایی حاصل شود
مهندس رستم قاسمی؛ در ادامه‌ی پاسخگویی به پرسش‌های خبرنگاران در مراسم انعقاد بزرگترین قرارداد پژوهشی صنعت نفت ایران در پژوهشگاه صنعت نفت همچنین در خصوص وضعیت کنونی پرونده قرارداد کرسنت گفت: از آنجایی که قرارداد کرسنت مدت‌ها پیش منعقد شده است و با توجه به اینکه مشکلات به وجود آمده در خصوص اجرای قرارداد مذکور ارتباط مستقیم با مصالح و منافع کشور دارد، لذا سعی بر این است که با بذل توجه به حساست ویژه و اهمیت بالای پرونده قرارداد کرسنت، تمام جوانب در نظر گرفته شود تا نتیجه‌ی حاصله، نتیجه‌ای مطلوب و در خور شان ملت شریف ایران باشد. چرا که هر گامی که در دولت و نیز در وزارت نفت برداشته می‌شود، در راستای اعتلای اقتصاد کشور و بالطبع آن ارتقا سطح کیفی و کمی رفاه توسعه عدالت اجتماعی است. لذا پیگیر هستیم تا نتیجه‌ی رضایت‌بخشی حاصل شود. وزیر نفت ادامه داد: کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی مطابق با وظایف تعریف شده‌ی خود به پرونده قرارداد کرسنت رسیدگی می‌کند و تلاش می‌شود چنان که بیش از این نیز گفته شد مصالح و منافع ملی کشور ایران در اولویت رسیدگی‌ها قرار داشته باشد. وی ادامه داد: در شرایط کنونی پرونده‌ی قرارداد کرسنت در نهاد ریاست جمهوری در حال بررسی و رسیدگی است تا نتیجه‌ی نهایی حاصل و اعلام شود. وزیر نفت در پایان سخنان خود یادآور شد، نتایج حاصله به محض اینکه نهایی شوند اعلام خواهند شد تا عموم مردم از فرجام کرسنت و قرارداد گازی ایران و امارات مطلع گردند و همچنین برنامه‌های آتی توسعه منطقه پارس جنوبی و نیز میادین مشترک نفتی به زودی اعلام خواهد شد.
