مروری بر کارنامه پژوهشگاه صنعت نفت پس از انقلاب

بیش از 5 دهه از تأسیس پژوهشگاه صنعت نفت می گذرد، این پژوهشگاه بزرگ ترین سازمان پژوهشی کشور و یکی از بزرگترین مراکز تحقیقاتی نفتی جهان است، این مجموعه پایه گذار و پیشبرد در بخش پژوهش و فن‌آوری کشور بوده و طی سالهای اخیر توانسته در توسعه فن‌آوری‌های مورد نیاز صنعت نفت به موفقیت‌های چشمگیری دست یابد. برنامه‌های پژوهشی این سازمان عمدتا کاربردی و توسعه ای است و حاصل آنها باید به صورت یک فن‌آوری تجلی کرده و به صنعت نفت عرضه شود. با این تفکر است که امروز واحدهای صنعتی تحت لیسانس پژوهشگاه در گوشه و کنار کشور و در صنعت نفت و دیگر صنایع، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، در حال کار است. تاکنون پژوهشگاه بیش از 40 لیسانس فن‌آوری را به بخش‌های مختلف کشور عرضه کرده است. فن‌آوری‌های پژوهشگاه حاصل تلاش پژوهشگران و تبدیل علم به فن‌آوری و فن‌آوری به ثروت است، کاری که در دیگر مراکز علمی و پژوهشی کشور کمتر تجربه شده است، به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گوشه این از دستاوردهای اخیر پژوهشگاه را که افتخاری برای صنعت نفت کشور محسوب می‌شود مرور می‌کنیم.

سابقه 50 ساله پژوهشگاه در عرصه پژوهش کشور این مرکز تحقیقاتی را به حدی از بلوغ رسانده است که امروز در توسعه تکنولوژی و فن آوری به عنوان پیشرو در کشور محسوب می شود. اگر چه پژوهشگاه صنعت نفت در ابتدا با ارائه خدمات علمی ـ آزمایشگاهی کار خود را آغاز نمود، اما به تدریج و با طی حرکت تکاملی که هدف آن توسعه تکنولوژی و ایجاد فن آوری است، جهشی بزرگ را در صنعت به رقم زد. موفقیت پژوهشگاه در توسعه برخی فرآیندها تا سطح صنعت باعث شد تا از این طریق سالانه میلیون‌ها دلار سودآوری نصیب صنعت نفت شود.

اکنون در رویکرد اساسی پژوهشگاه، پژوهش به تنهایی معنی ندارد، بلکه در زنجیره ای به نام ایده تا بازار تعریف می‌شود.

این زنجیره شامل حلقه‌هایی است که عبارتند از: پژوهش، توسعه فن‌آوری، تجاری‌سازی که باعث می شود نتایج پژوهشی یک فن‌آوری ارتقاء یافته و سپس این فن آوری در صنعت یا اجتماع مورد استفاده قرار گیرد و تولید ثروت نماید. در تکمیل زنجیره توسعه فن آوری ها در پژوهشگاه «پژوهشگاه مهندسی توسعه فن آوری» نقشی مؤثر دارد.

این پژوهشکده که با هدف پیوند دادن تکنولوژی‌های بومی پژوهشگاه با صنعت تأسیس شده؛ در پروژه‌های مهندسی پژوهشگاه مانند پروژه های DMC، TOPPING و DMD همواره حضور فعال داشته و در کنار توانمندی‌های مهندسی سایر پژوهشکده‌ها خدماتش را به صنعت کشور ارائه کرده است.

اکنون با حمایت جدی مسئولان وزارت نفت به ویژه معاون محترم پژوهش و فن آوری فرصت مناسبی برای همکاری بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد شده است؛ به گونه ای که مصرف‌کننده می‌تواند اطمینان حاصل کند تجهیزات خریداری شده استانداردهای مورد نیاز را کسب کرده و این باعث ایجاد اعتماد بیشتر نسبت به تولیدکنندگان داخلی می شود. در ادامه برخی از دستاوردهای پژوهشگاه را مرور می کنیم.

طراحی تصفیه‌خانه فاضلاب‌های صنعتی

گروه محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت، توانسته است به پیشرفته‌ترین روش‌ها برای طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی سامانه تصفیه فاضلاب‌های بهداشتی و صنعتی دست یابد به طوری که خروجی این سیستم فراتر از استاندارهای تخلیه آب به محیط سازمان حفاظت محیط زیست ایران است.

تصفیه‌خانه پژوهشگاه صنعت نفت در سال گذشته با تلاش کارشناسان این گروه به بهره‌برداری رسیده است، از روش بسیار پیشرفته MBR بهره می‌گیرد که توده‌های میکروبی در این روش، حدود 5 برابر سامانه‌های متعارف است که این امر سبب افزایش راندمان و عملکرد بهتر تصفیه بیولوژیکی می شود. همچنین در مقابل شوک‌های وارد شده به سامانه مقاومتر است. مهم ترین رکن فرآیند تصفیه فاضلاب در پژوهشگاه صنعت نفت استفاده از سامانه غشایی است که این سامانه حدوداً شامل 960 غشاء صفحه ای است که آخرین مرحله از عملیات تصفیه را انجام داده و تمامی مواد معلق و میکروارگانیزم‌ها را از پساب جدا نموده که نیاز گندزدائی و فیلتر شنی را منتفی می‌کند.

اکنون گروه محیط زیست پژوهشگاه با در اختیار داشتن نیروهای متخصص و سال‌ها تجربه کاری در حوزه‌های نفت، گاز و پتروشیمی با حضور در فازهای 2 و 3 پارس جنوبی درصدد است تا با استفاده از روش‌های نوین تصفیه آب، مانع از آلودگی محیط زیست در این منطقه است.

پروژه مرکاپتان‌زایی

با عنایت به این كه پژوهشگاه صنعت نفت در جهت انتقال تکنولوژی‌های نوین قدم برداشته، اینک به عنوان صاحب لیسانس در تکنولوژی DMD و DMC شناخته شده است؛ با استفاده از این فرایند DMD/DMC می‌توان CS2، H2S، CO2 و مرکاپتان‌های موجود در محصولات میان تقطیر از قبیل نفتا، بنزین و LPG و همچنین نفت خام و میعانات گازی را حذف کرد.

پروژه مرکاپتان‌زادیی که در شرکت پتروشیمی خارک اجرا شده، میلیون‌ها دلار ذخیره ارزی برای کشور به همراه داشته است، که در گذشته نیاز به چنین واحدهایی را تنها تکنولوژی‌های متعلق به شرکت‌های UOP آمریکا و IFP فرانسه مرتفع می‌کردند. اکنون تمامی عملیات مهندسی و خرید تجهیزات به منظور نصب سه واحد مرکاپتان‌زدایی از نفتا به ظرفیت 4 هزار بشکه در روز و پروپان و بوتان، با ظرفیت 500 تن در روز در پتروشیمی خارک توسط پژوهشگاه صنعت نفت اجرا و راه‌اندازی شده است.

دانش فنی DMD برای تصفیه پروپان و بوتان

با شروع تحریم‌ها علیه ایران، شرکت های غربی از ارائه دانش فنی تصفیه پروپان و بوتان به کشورمان ممانعت کردند، که این موضوع فرصتی برای پژوهشگاه فراهم کرد تا دانش فنی DMD را برای تصفیه پروپان، بوتان و LPG پارس جنوبی، جایگزین دانش فنی رقبا کند. در حال حاضر برخی از فازهای پارس جنوبی در حال طراحی این واحدها با استفاده از دانش فنی DMD پژوهشگاه هستند. مشخصه اصلی این دانش فنی است که کل سولفور پروپان و بوتان را به استانداردهای جدید جهانی یعنی ppm 10، کاهش می‌دهد.

تکنولوژی DMC برای تصفیه میعانات گازی

با توجه به اینکه در حال حاضر در کشور نفت خام‌ها و میعانات گازی ترش وجود دارد، تکنولوژی مرکاپتان‌زدایی از نفت خام و میعانات گازی از اهمیت بالایی برخوردار است.

همچنین از آن جا که مقادیر بسیار بالایی از میعانات گازی تولید شده در پارس جنوبی ترش هستند، فروش این میعانات، با مشکلات زیادی همراه است. پژوهشگاه برای رفع این مشکل، تکنولوژی DMC را برای تصفیه میعانات گازی به کار گرفته است.

به طوری که پس از راه اندازی تمام پالایشگاه‌های پارس جنوبی از فاز 2 و 3 تا فاز 24 که جمعاً حدود 1 میلیون بشکه در روز تولید میعانات خواهند داشت. همه این فازها میعاناتشان با تکنولوژی DMC پژوهشگاه صنعت نفت تصفیه خواهد شد.

نکته قابل توجه این که در دنیا تنها 2 شرکت دارای این دانش فنی هستند، که واحدهای نصب شده توسط شرکت غربی رقیب دارای مشکلات فنی و اقتصادی فراوانی است و اکنون با بومی کردن این تکنولوژی توسط پژوهشگاه و همچنین ساخت کاتالیست این تکنولوژی در ایران مشکلات فوق برطرف می شود.

نرم افزار EPAT برای افزایش بهره‌وری انرژی

بر اساس آمار، شدت مصرف انرژی در ایران بیش از 2 برابر متوسط خاورمیانه و چهار برابر متوسط جهان است و این در حالی است که در حدود 30 درصد از حامل‌های اولیه انرژی در بخش صنعت به ویژه در واحدهای تولید توان و حرارت به مصرف می‌رسند و از این رو مدیریت مصرف انرژی یک امر ضروری و اجتناب ناپذیر در سطح ملی است.

برای مدیریت اصولی انرژی ابتدا می‌باید وضعیت موجود شناسایی سپس فاصله آن تا وضع مطلوب تعیین شود و یک استراتژی علمی برای رسیدن به اهداف تعیین شده با در نظر گرفتن ارزیابی‌های مقطعی، اعمال گردد. در این راستا وجود یک نرم افزار جامع مدیریت انرژی می تواند نقشی بسزا داشته باشد. از این رو پژوهشگاه صنعت نفت سعی کرده، نرم افزار EPAT را با جهت‌گیری مذکور توسعه و به بازار ارائه دهد.

ایزومر در خدمت تولید بنزین مرغوب ایرانی

از زمانی که ایران در تحریم قرار گرفت و واردات سوخت به کشور لغو شد، تلاش صنعتگران نفت در زمینه تولید بنزین مرغوب افزایش یافت. پژوهشگاه صنعت نفت با همکاری شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت توانستند با دستیابی به دانش فنی ایزومیر اقتدار ایران را در مقابل این تحریم‌ها نشان دهند. هدف از طراحی و راه‌اندازی این واحد افزایش ظرفیت و ارتقاء کیفیت فرآورده‌های نفتی و رساندن آن به سطح مرغوبیت
2005 EURO است.

ارتقاء سطح مرغوبیت بنزین مستلزم راه‌اندازی واحد ایزومراسیون در پالایشگاه به وسیله دانش فنی ایرانی بود.

این دانش فنی پس از ثبت با تلفیق نام پرشکوه ایران ایزومیر نام گذاری شده و با نام پژوهشگاه نفت و شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت ثبت شد.

این طرح که در پالایشگاه امام خمینی شازند اجرا شده است، ظرفیت 8500 بشکه در روز را داراست و همچنین این دانش فنی برای هر پالایشگاه یا مجتمع پتروشیمی که نفت سفید تولید می کند کاربرد دارد.

دانش فنی تصفیه بنزین بازیافتی

بنزین بازیافتی خارك، تجربه موفق همکاری پژوهشگاه صنعت نفت بوده و از دورریز میعانات گازی این مجتمع، بنزین صادراتی تولید می‌شود. این واحد با ظرفیت 1500 بشکه در روز برای تولید بنزین از برش‌های دورریز میعانات گازی در مجتمع پتروشیمی خارک راه‌اندازی شده است، نکته جالب این جاست که به دلیل ناخالصی‌های موجود، این برش اغلب سوزانده می شد که این امر باعث ایجاد آلودگی محیط زیست در منطقه بود. واحد بنزین بازیافتی که چند سال از راه‌اندازی آن می گذرد از لحاظ فنی دارای وضعیت مطلوبی است. همچنین مشخصات محصول تولیدی از فشار بخار، میزان مرکاپتان‌ها و سولفور و رنگ در حد استاندارهای جهانی است و آزمایش‌های خوردگی را نیز در حد مطلوب جواب داده است. با آن که ظرفیت واحد طبق طراحی 1500 بشکه در روز است اما قابلیت افزایش میزان خوراک ورودی را نیز دارد.

با طراحی بسیار خوب پژوهشگاه صنعت نفت، نگهداری این واحد هزینه بسیار اندکی برای پتروشیمی خارک دارد و کمتر از 6 ماه درآمد حاصل از فروش محصول، سرمایه‌گذاری انجام شده را که شامل طراحی، ساخت و نصب واحد است، جبران کرده است.

این تجربه نشان دهنده این است که استفاده از خلاقیت‌ها و استعدادهای علمی، پژوهشی و مهندسی در داخل کشور می‌تواند ثمرات ارزنده ای داشته باشد.

گفتنی است، خوراک واحد بنزین بازیافتی تا قبل از راه اندازی این واحد، به دلیل ناخالصی‌های گوگردی و برخی هیدروکربورهای سنگین ارزش نداشته و پیش از این در BurnPit مجتمع پتروشیمی خارک سوزانده می شد ولی در حال حاضر محصول این واحد تولیدی با قیمتی حداقل پنج دلار بیشتر از قیمت هر بشکه نفت خام صادر می شود.

طرح جزیره سبز سیری

پژوهشگاه صنعت نفت با همکاری شرکت نفت فلات قاره در حال اجرای «طرح جزیره سبز سیری» است که براساس آن با دفع کنترل پسماندها، کاهش مصرف انرژی، استفاده از انرژی‌های نو و به ویژه احیای خاک‌های آغشته به نفت، گام‌های مؤثری به منظور پاکسازی این جزیره برداشته می شود. از اهم این اقدامات تعیین تکلیف 4000 تن لجن انباشته شده در این جزیره است.

سولفیران، فن‌آوری صد در صد ایرانی بازیابی گوگرد از گازهای اسیدی

گاز سولفید هیدروژن (H2S)، یک گاز سمی، خورنده و خطرناک است که می تواند باعث مسمویت‌های شدید منجر به مرگ، خوردگی در تجهیزات فرآیندی و خطوط انتقال گاز شود و مشتقات ناشی از سوزاندن آن آلاینده محیط زیست است. در دانش فنی حذف مستقیم سولفید هیدروژن و تبدیل آن به گوگرد عنصری، که توسط پژوهشگاه صنعت نفت توسعه داده شده، مراحل مختلف آزمایشگاه تا پایلوت با موفقیت کامل طی شده است.

برای صنعتی کردن آن یک واحد نمایشی به ظرفیت 450 هزار فوت مکعب در روز در پالایشگاه گاز فجر جم به منظور اثبات فن‌آوری طراحی، ساخته و نصب شده که به لحاظ ظرفیت در ابعاد یک واحد صنعتی کوچک است و این واحد در اردیبهشت 87 راه‌اندازی شد.

فرآیند سولفیران محدودیتی از نظر میزان غلظت سولفید هیدروژن همراه گاز ندارد و قادر است تغییرات در غلظت H2S را تحمل کند.از آن جا که تنها بخش جذب با جریان گاز تماس دارد، حجم گاز ورودی تنها بر ابعاد این بخش تأثیر می‌گذارد و سایر بخش‌های بازیابی و جداسازی تابعی از میزان H2S همراه خوراک است. میزان تبدیل در فرآیند سولفیران بالاتر از 8/99 می باشد. از جمله کاربردهای فرآیند سولفیران عبارتند از:

تصفیه گازهای همراه (Associatedgas)، تصفیه جریان های گازی که در پالایشگاه ها به عنوان سوخت مصرف می‌شوند (Fuelgas)، گازهای Landfill، گازهای خروجی از واحدهای کلاوس (Tailgas)، شیرین‌سازی گازهای اسیدی در ظرفیت‌های میانی، تولید گاز کربن دی اکسید خالص، تصفیه اسید گاز جهت تزریق به چاه‌های نفت، تصفیه بیو گاز و شیرین کردن آب‌های ترش.

طراحی نوین دوغاب سیمانی فوق سبک با استفاده از فن‌آوری نانو

برای اولین بار 11 حلقه چاه در مناطق نفت‌خیز جنوب با استفاده از سیمان سبک و فوق سبک ابداعی پژوهشگاه صنعت نفت با موفقیت سیمان کاری شد. پس از آن که یکی از شرکت‌های پیمانکار خارجی نتوانست دوغاب سیمانی مطلوب را برای چاه 341 میدان مارون ارائه کند، از پژهشگاه صنعت نفت کمک گرفته شد و سیمان ابداعی از مرکز تحقیقاتی ابتدا در چاه فوق که یکی از حساس‌ترین و سخت‌ترین مناطق عملیاتی است، استفاده شد و نتایج به دست آمده براساس آزمایش های کنترل کیفی کارفرما و یک شرکت بین‌المللی کاملاً رضایت بخش و موفق گزارش شد.

پس از سیمان‌کاری چاه 341 میدان مارون، کارفرمای پروژه درخواست انجام عملیات سیمان‌کاری ده حلقه چاه میدان مارون را با استفاده از طراحی نوین دوغاب سیمان فوق سبک به پژوهشگاه صنعت نفت واگذار کرد که سیمان کاری تمامی چاه‌ها با موفقیت کامل به اتمام رسید. این پروژه تحت عنوان «طراحی فرمولاسیون دوغاب‌های سیمان فوق سبک» از جانب شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، به واحد پژوهش حفاری پژوهشکد مهندسی نفت پژوهشگاه صنعت نفت واگذار شد و بعد از دو سال تحقیق و بررسی‌های همه جانبه و حمایت کارفرمای پروژه در نهایت تهیه و فرمولاسیون دوغاب فوق سبک با بهره‌گیری از فن‌آوری نانو و با تکیه بر تکنولوژی توزیع دانه‌بندی ذرات در مقیاس آزمایشگاهی نتیجه داد.

علاوه بر قرارداد مذکور، واحد پژوهش حفاری پژوهشگاه صنعت نفت در حال اجرای عملیات سیمان کاری دو حلقه چاه با شرکت ملی مناطق مرکزی است که با اجرای این قرارداد ارزش افزوده فراوانی برای صنعت نفت به دست خواهد آمد. گفتنی است انجام سیمان‌کاری مطلوب پشت لوله‌های جداری یا آستری چاه‌های نفتی و گازی می تواند باعث طول عمر چاه و افزایش بهره‌وری از چاه شود و این یکی از مزیت‌های این دستاورد بزرگ است.

مرکز تحقیقات نانو

مرکز تحقیقات نانو پژوهشگاه در سال 1383 با هدف به کارگیری فن‌آوری نانو در صنعت نفت آغاز به کار کرد و در طی 7 سال موفقیت‌های چشمگیری کسب کرده است. به طوری که طی این سال‌ها کاربردهای نانو در مقیاس‌های آزمایشگاهی، پایلوتی مورد بررسی قرار گرفته است و در برنامه‌ی سال آینده اکثر این کاربردها مورد آزمایش‌های میدانی قرار خواهد گرفت و این تکنولوژی‌های نوین به صنعت نفت کشور عرضه خواهد شد.

طرح تولید انبوه نانولوله‌های کربنی CNT

برای به کارگیری تکنولوژی نانو در صنعت نفت، نیازمندی به نانو موادهای مورد نیاز صنعت نفت وجود دارد. بنابراین در سال‌های گذشته طرح تولید انبوه نانو لوله‌های کربنی در دستور کار قرار گرفت که با همت پژوهشگران واحد نیمه‌صنعتی تولید انبوه نانو لوله‌های کربنی راه اندازی شده است، که ظرفیت این واحد بسته به نوع نانو لوله بین 20 تا 100 کیلوگرم در روز است.

با راه‌اندازی کارخانه تولید CNT با ظرفیت حدود 20 تن در سال و واگذاری آن به بخش خصوصی علاوه بر تأمین نیاز داخلی به این ماده استراتژیک در تمامی بخش‌های صنعتی کشور می توان بازارهای خارجی برای آن پیدا کرد. زیرا تکنولوژی بسیار ارزانی است، خوراک آن گاز طبیعی است و کاتالیست آن در خود فرآیند تولید و به سیستم برگردانده می‌شود و با توجه به قیمت جهانی کربن نانو لوله‌های کربنی رقبا می توان با بازار جهانی رقابت کرد. در کنار تکنولوژی تولید نانولوله‌های کربنی از یک تکنولوژی جنبی به اسم «تولید اکسیدهای فلزی نانو ساختار» به دست می‌آید که ظرفیت تولید آن 300 کیلوگرم در روز است که خود بخشی از کارخانه تولید CNT است.

تولید نانو سیالات

نانو سیالات، سیالات انتقال حرارت هستند که با افزودن نانو لوله‌ها و دیگر ساختارها می‌توان انتقال حرارت را 20 تا 30 درصد افزایش داد، هم چنین کاهش حجم مبدل‌ها، کاهش مصرف آب در واحدهای صنعتی و در سیستم‌های cooling در سوپر کامپیوترها از دیگر موارد استفاده نانو سیالات است.

کاربرد ANG به جای CNG

یکی از کاربردهای مواد نانو ساختار تکنولوژی ANG است. تکنولوژی ANG (ذخیره سازی گاز در نانو جاذب ها)، ظرفیت ذخیره‌سازی معادل CNG دارد که مراحل آزمایشگاهی آن در پژوهشگاه با موفقیت انجام شده است و در 5 سال آینده می توان با توسعه دادن این تکنولوژی آن را جایگزین CNG کرد. فشار ANG حدود 35-30 بار است که با توجه به فشار 200 بار  CNG و طراحی مشکل سیلندرهای CNG و خطرناک بودن آن می‌تواند جایگزینی مناسبی باشد.

دستیابی به دانش فنی تولید گوگرد کشاورزی

همگام با افزایش استحصال و بهره برداری از منابع هیدورکربنی نفت و گاز در جهان، تولید گوگرد فراتر از مصرف شده است و سالانه مقادیر متنابهی از آن به صورت مازاد باقی می ماند. در این زمینه یافتن مصارف جدید برای گوگرد مازاد پالایشگاه های نفت و گاز کشور و تبدیل آن به محصولاتی با ارزش افزوده از جایگاه ویژه‌ای در توسعه فن‌آوری و اقتصادی کشور برخوردار است.

در سال‌های گذشته بخش قابل توجهی از گوگرد تولیدی صنعت نفت به شکل خام روانه بازارهای صادراتی می شد که از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نبود، از سوی دیگر بررسی های فنی و اقتصادی انجام شده حاکی از آن است که استفاده از گوگرد در صنعت کشاورزی نه تنها در بهبود کیفی و کمی محصولات مؤثر است، بلکه محل مصرفی مناسب برای گوگرد مازاد کشور است.

به همین خاطر محققان پژوهشگاه صنعت نفت با همکاری مدیریت محترم پژوهش و فن آوری شرکت ملی گاز ایران موفق به کسب دانش فنی تولید گوگرد کشاورزی متناسب با خاک‌های کشور در پالایشگاه گاز شهید هاشمی نژاد (خانگیران) شدند که بزرگترین تولیدکننده گوگرد در کشور محسوب می شود.

اکنون با بومی‌سازی دانش تبدیل گوگرد به محصولات با ارزش افزوده بالا، اهداف مهمی همچون ایجاد زمینه‌های مناسب برای جلوگیری از خام‌فروشی گوگرد، دستیابی به دانش طراحی و ساخت واحدهای تولید گوگرد بنتونیتی و توسعه فن آوری تولید گوگرد بنتونیتی غنی شده با آهن، روی و منگنز محقق شده است. تاکنون کشورهای آمریکا، کانادا و لهستان به عنوان کشورهای تولیدکننده و عرضه کننده گوگرد کشاورزی در جهان به شمار می رفتند که با دستیابی به این فن آوری ضمن توسعه فرهنگ خودباوری، کشورمان از وارد کردن این تکنولوژی بی نیاز شد. گفتنی است با توجه به این که ایران دومین منابع عظیم هیدروکربنی را در اختیار داشته و همچنین با توجه به در پیش بودن راه‌اندازی فازهای مختلف پارس جنوبی در آینده و سخت‌تر شدن استانداردهای بین المللی در جهت کاهش میزان گوگرد در فرآورده‌های نفتی شاهد افزایش مازاد گوگرد تولید شده نسبت به مصرف آن هستیم که اکنون با بومی سازی دانش فنی ساخت فرمولاسیون مختلف گوگردی شرایط استفاده مناسب از این فرآورده فراهم شده است.

مدیریت مالکیت فکری

در خاتمه باید خاطرنشان کرد که پژوهشگاه به عنوان پیشتاز مدیریت مالکیت فکری در کشور شناخته می‌شود؛ از جمله دلایل این پیشتازی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

* وجود واحدی تخصصی با در اختیار داشتن افراد متخصص در حوزه‌های مختلف مرتبط

* وجود سیاست و راهبرد مالکیت فکری مدون و اعلام شده

* برقراری ساز و کاری برای شناسایی انواع دارایی‌های فکری موجود در سازمان

* وجود فرآیندهای سازمانی تعریف شده و جاری برای حفاظت از انواع دارایی‌های فکری

* ثبت بیش از 113 اختراع در ایران

*
تشکیل پرونده بیش از 113 مورد ثبت اختراع در بیش از 28 کشور خارجی که تاکنون 22 مورد آن به ثبت نهایی رسیده

* ثبت علامت تجاری پژوهشگاه در ایران و 17 کشور دیگر

* ثبت علائم تجاری برای فن آوری های در شرف تجاری شدن پژوهشگاه

* وضوح کامل مالکیت دارایی‌های فکری برای پژوهشگاه

* ثبت بیش از 15 نرم افزار تخصصی

* آشنایی فراگیر پژوهشگران با دارایی‌های فکری و اهمیت شان (حاصل برگزاری کارگاه‌های آموزشی متعدد)

* وجود نظام پاداش برای اختراعات و به ویژه اختراعاتی با قابلیت تجاری شدن.

* بررسی دقیق مقالات پژوهشگران از نگاه عدم آسیب‌رسانی به حقوق مالکیت فکری

* لحاظ شدن ملاحظات حقوق مالکیت فکری در بسیاری از قراردادها و تفاهم‌نامه‌ها

* تعامل جدی و نزدیک با همه نهادها و متولیان ملی مرتبط با حقوق مالکیت فکری

* انتشار مقالات تخصصی در معتبرترین ژورنال‌های مرتبط با مالکیت فکری

*
همان گونه که موارد فوق به خوبی نشان می دهد، پژوهشگاه صنعت نفت توانسته از بسیاری جهات کارکردهای مدیریت حرفه ای بر دارایی‌های فکری اش را نهادینه کند.

پژوهشگاه صنعت نفت تنها در سال 1388، 7 مورد ثبت اختراع داخلی و 4 مورد ثبت اختراع خارجی و در سال 1389، 9 مورد ثبت داخلی و 3 مورد ثبت خارجی داشته است.

هم‌چنین در سال 1388 پژوهشگاه صنعت نفت موفق به اخذ گواهی تأیید فنی برای 3 مورد نرم افزار جدید توسعه یافته در پژوهشگاه از شورای عالی انفوماتیک کشور شد و در همین سال برای 4 مورد نرم افزار دیگر نیز پس از اخذ گواهی تاییدیه فنی، پروانه انتشار از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت كرد. 3 مورد نزم افزار جدید پژوهشگاه نیز در سال 1389 با تأیید شورای عالی انفورماتیک کشور موفق به اخذ گواهی تأیید فنی شد