نرمافزارهای تخصصی، یکی از کلیدیترین ابزارهای کاربردی مورد نیاز برای مطالعات، شبیهسازی و مدیریت مخازن نفت و گاز بوده و نیاز به وجود و بهکارگیری آنها در بخش بالادستی صنعت نفت، بر هیچ کس پوشیده نیست. مهمترین کاربرد این گونه نزمافزارها در مطالعات و شبیهسازی مخزن، برنامههای توسعه میدانها و نیز فعالیتهای تولید و ازدیاد برداشت است. به دلیل وجود محدودیتهای صنعت تولید و توسعه نرمافزارهای تخصصی در بخش بالادستی صنعت نفت، مثل نیاز به داشتن تخصص، تجربه و مهارتهای بالا، وجود ریسک زیاد در فرایند تولید این گونه نرمافزارها و نبود توسعهدهندگان حرفهای که به صورت متمرکز در این زمینه فعالیت داشته باشند، درصد بالایی از نرمافزارهای تخصص رایج و کاربردی در این حوزه، غیربومی است و بیشتر آنها از سوی شرکتهای خارجی تولید، تأمین و پشتیبانی میشوند.
بر این اساس و با توجه به اهمیت ویژه نرمافزارهای تحلیل دادههای چاهآزمایی در شبیهسازی و مدیریت مخازن، با هدف تخمین پارامترهای مخزن و ارزیابی شرایط چاه، توجه ویژه بر تولید یک نرمافزار چاهآزمایی در داخل کشور در اولویت قرار گرفت.
پژوهشگاه صنعت نفت با بهرهگیری از توانمندیها و تواناییهـای علمی موجود، مطالعـات تولید این نرمافزار را با عنـوان نـرمافزار تحلیلگر دادههای چاهآزمایی پارس، از سال 88 با حمایت مالی شرکت نفت و گـاز پارس آغاز و در مرداد امسال، نسخـه اولیه آن را برای تحلیل دادههـای چاهآزمایی مخازن گاز- میعانی تکمیل و آمـاده ارائه به صنعت نفت کرد.
رئیس گروه مدلینگ پژوهشگاه صنعت نفت در این باره به خبرنگار مشعل گفت: «امروزه چاهآزمایی، به عنوان یکی از بهترین و کارآمدترین روشهای تخمین پارامترهای مخزن (تراوایی، ضریب پوسته، اثر دهانه چاه، حدود تأثیر چـاه، وجود گسل در مخزن، نوع مخـزن از نظر شکافدار و غیر شکافدار بودن و نوع مـرز مخزن) و ارزیابی شرایط چاه، مورد استفاده مهندسان نفت قرار میگیرد.»
سیدعلی موسوی دهقانی افزود: «این نرمافزار به منظور کاربرد در مخازن نفت، گاز و گاز- میعانی طراحی و پیادهسازی شده که درحال حاضر، مدل مورد استفاده در این نسخه نیز در هر 3 نوع مخزن کاربرد دارد. در همین حال، با توجه به دادههای در دسترس و نیاز اولیه، کاربرد کنونی این نسخه از نرمافزار، بیشتر به مخازن گاز- میعانی مربوط میشود.»
وی مهمترین بخشهای مورد نیاز برای تحلیل دادههای چاهآزمایی در یک نرمافزار چاهآزمایی را بخش ورود دادههای میدانی و آزمایشگاهی، بخش محاسبات مربوط به دادههای ورودی، بخش مربوط به تخمین اولیه پـارامترهای مخزنی (تحلیل خطی) و انتخاب مدل و بخش مربوط به تصحیح و نهاییسازی مقادیر اولیه پارامترهای مدل (برازش غیرخطی و تحلیل حساسیت) خواند و گفت: «تمام این موارد، بعد از تحلیل و طراحی در پژوهشگاه صنعت نفت، در نرمافزار چـاهآزمایی پارس (نسخه 0.1)، پیادهسازی و علمیاتی شده است.»
رئیس گـروه مدلینگ پـژوهشگاه صنعت نفـت از انجام تسـت چاهآزمـایی در فـاز مطالعه مـوردی مخـازن گاز- میعانی خبر داد و گفت: «نتایج بهدست آمده از این نرمافزار، با نتایج حاصل از نرمافزارهای مشابه خارجی، کاملاً قابل رقابت است.»
وی تصریح کرد: «با دستیابی به دانش فنی و تولید و توسعه کدهای منبع نرمافزار چاهآزمایی، علاوه بر داخلی کردن ساخت این نرمافزار، امکان استفاده از مدلهای متناسب با شرایط مخازن ایران و بهینهسازی مدلهای مذکور برحسب تقاضا و نیاز کاربران حرفهای داخل کشور، مهیا و از سوی دیگر، امکان به روزرسانی سریع نرمافزار مطابق با توسعه مدلهای جدید تحلیلی نیز میسر شده است.»
موسوی دهقانی گفت: «پس از برنامه بازاریابی و تجاریسازی نرمافزار چاهآزمایی، به منظور کاربرد عملی در بخشهای مرتبط وزارت نفت، برنامه توسعه این نرمافزار در 2 فاز کلی، شامل تکمیلی مدلهای چاهآزمایی برای مخازن گاز- میعانی و مخازن نفتی در فاز اول و حل عددی مدلها در فاز دوم انجام خواهد شد.»
رئیس گروه مدلینگ پژوهشگاه صنعت نفت اظهار داشت: «پژوهشگاه صنعت نفت، به منظور کاربردی و صنعتی کردن این نرمافزارها، آماده واگذاری آنها به صنعت نفت است.»