در پژوهشگاه صنعت نفت از آغاز طرحی جامع برای شناسایی مسوول طرح ازدیاد برداشت میکروب‌های موجود در مخازن نفتی کشور (گنج پنهان میادین) با هدف اجرای پروژه‌های ازدیاد برداشت خبر داد.
محمود شوندی در گفت‌وگو با خبرنگار شانا افزود: به طور معمول تنها 30 درصد نفت را می‌توان با فشار طبیعی مخزن تولید کرد؛ از این رو برای برداشت از 70 درصد مانده نفت از روش‌هایی استفاده می‌کنند که به عنوان روش‌های ازدیاد برداشت شناخته می‌شود.
وی ازدیاد برداشت میکروبی را از روش‌های ثالثیه ازدیاد برداشت دانست و تصریح کرد: گاهی با بهره‌گیری از روش‌های ثانویه همانند تزریق گاز و سیلاب‌زنی نیز نمی‌توان برداشت مناسبی از مخازن داشت؛ به همین دلیل استفاده از روش‌های ثالثیه مانند ازدیاد برداشت میکروبی ضروری است.
شوندی در تشریح شیوه کار ازدیاد برداشت به روش میکروبی گفت: در این روش مواد غذایی همراه با آب به داخل مخزن تزریق می‌کنیم، این مواد موجب فعال شدن میکروارگانیسم‌های مخزن می‌شود.
وی ادامه داد: همین فعال شدن میکـروارگانیسم‌ها در مخـزن ترکیبات بیوشیمیـایی مانند انواع سـورفکتانت‌ها و پلیمـرهای زیستی، گازها و اسیدهای آلی را تولید می‌کنند که در نهایت موجب آزاد شدن نفت به دام افتاده در مخزن می‌شود.
مسوول طرح ازدیاد برداشت میکروبی با اشاره به تاریخچه ازدیاد برداشت میکروبی در جهان گفت: بررسی این تاریخچه نشان می‌دهد که کشورهای دارای مخازن کم‌عمق به‌‌ویژه آنهایی که در مناطق سردسیر کره زمین قرار دارند، بیشترین بازدهی را در استفاده از این دارند.
وی یکی از دلایل محدود شدن توسعه روش‌های ازدیاد برداشت میکروبی در کشور و باقی ماندن آنها در مرحله آزمایشگاهی را شوری و دمای زیاد میادین نفتی کشور دانست و یادآور شد: دمای 70 یا 80 درجه سانتی‌گراد برای مخازن نفتی ما با عمق 3 هزار متر، دمایی معمولی است، حال آنکه دمای مناسب برای رشد میکروارگانیسم‌ها کمتر از این میزان است.
شوندی به عمر بالای مخازن نفتی کشور و ضرورت به‌کارگیری روش‌های مختلف ازدیاد برداشت اشاره و یادآوری کرد: باید با توسعه فناوری‌های منطبق با مخازن نفتی کشور، امکان استفاده از این روش را برای افزایشضریب برداشت فراهم کنیم.
وی ادامه داد: برای توانمندی‌سازی هر چه بیشتر کشور در این حوزه نیاز است در کنار سایر مطالعاتی که روی مخازن نفتی انجام می‌شود، فلور میکروبی (جمعیت میکروبی هر مخزن نفتی) نیز شناسایی و شناسنامه‌ای مدون برای آنها تهیه شود.
شوندی با بیان این که در پژوهشگاه صنعت نفت با همکاری پردیس بالادستی، طرحی برای شناسایی فلورهای میکروبی در دست اجراست، تأکید کرد: ما اولین گروه در کشور بودیم که ضرورت شناسایی فلور میکروبی و تهیه شناسنامه میکروبی برای مخازن نفتی کشور را مطرح و از سال 88 چهار پیشنهاد پروژه برای چهار شرکت زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران ارسال کردیم که متأسفانه تاکنون بدون پاسخ مانده است.
مسوول طرح ازدیاد برداشت میکروبی درباره فعالیت‌هایی که تاکنون از سوی متخصصان پژوهشگاه در این حوزه انجام شده است، گفت: از سال 82 تا 85 طرح جداسازی باکتری‌های مؤثر در ازدیاد برداشت از مخازن انتخابی را به منظور شناخت باکتری‌های قابل کشت ساکن در مخازن نفتی کشور اجرا کردیم.
وی ادامه داد: در سال‌های 85 و86 امکان‌سنجی فنی- اقتصادی کاربرد ازدیاد برداشت در مخازن ایران را انجام دادیم و در سال 86 تا 89 طرحی با عنوان جداسازی وارزیابی میکروارگانیسم‌های مؤثر برای رسوب‌زدایی از چاه نفت اجرا کردیم.
شوندی اضافه کرد: از سال 89 با توجه به ضرورت توجه به باکتری‌های غیرقابل کشت ساکن مخازن نفتی کشور، روش‌های نوین مولکولی برای مطالعه تنوع میکروارگانیسم‌ها در پژوهشگاه توسعه داده شد و پس از ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز در پروژه‌های بررسی آسیب‌دیدگی سازند در فرایند تزریق آب به میدان‌های نفتی چشمه‌خوش، یادآوران و بلال که با همکاری پردیس بالادستی اجرا شد، نتایج مطلوبی به‌دست آمد.
