با توجه به این که شرایط محیطی در تعیین سامانه‌های پوششی نقش کلیدی دارد، از این رو طبقه‌بندی محیطی پالایشگاه‌ها، براساس استاندارد ISO9223صورت خواهد گرفت
پژوهشکده حفاظت صنعتی پژوهشگاه صنعت نفت ایران، با سابقه حدود50 سال و با در اختیار داشتن تخصص‌های مختلف در این حوزه، نقش برجسته‌ای در صنایع مختلف کشور از جمله نفت، گاز و پتروشیمی ایفا می‌کند. یکی از طرح‌های پژوهشی در دست اقدام از سوی این پژوهشکده، طرح «ساماندهی وضعیت رنگ‌ها و سامانه‌های پوششی سطوح آتمسفریک تأسیسات پالایشگاههای گاز» است که با همکاری پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز صورت می‌گیرد.
گفته می‌شود، طی سال گذشته و در جریان بازدیدهای انجام شده از تأسیسات صنایع مختلف نفت، گاز و پتروشیمی، در پاره‌ای ازتأسیسات، وضعیت نامناسب رنگ‌ها و تخریب زودهنگام سامانه‌های پوششی مشاهده شد، به طوری که در مواردی طی کمتر از 6 ماه، رنگ‌ها دچار عارضه شده بودند، در حالی که برای رنگ‌های صنعتی، طول عمر متوسط حدود 10 سال است. در چنین شرایطی، زمینه خوردگی تأسیسات فراهم می‌شود، از این رو تکرار عملیات رنگ‌آمیزی که بسیار پرهزینه است، ضرورت پیدا می‌کند.
به عنوان نمونه، هزینه رنگ‌آمیزی سطح خارجی یک مخزن یک میلیون بشکه‌ای به همراه کف و یک متر دیواره داخلی آن، حدود 600 میلیون تومان برآورد شده است. حدود 30 درصد رنگ‌های مصرفی را حلال‌های صنعتی – که اغلب شامل هیدروکربورهای آروماتیک است- تشکیل می‌دهند، از این رو تکرار عملیـات رنگ‌آمیزی، افزایش آلودگی محیط زیست را در پی دارد و در چنین شرایطی، توقف کار یـا کاهش تولید اجتناب‌ناپذیر است که این امر، ضرر و زیان مضاعفی را به دنبال خواهد داشت. با توجه به موارد یادشده، متخصصان پژوهشگاه صنعت نفت با ارائه طرحی، رفع معضلات موجود و ساماندهی وضعیت رنگ‌ها و سامانه‌های پوششی تأسیسات پالایشگاههای گاز را در دستور کار قرار دادند.
این طرح، فرایندی برای جلوگیری از تخریب حاصل از خوردگی تأسیسات پالایشگاههای گاز محسوب می‌شود، زیرا در میان روش‌های متداول در جلوگیری از خوردگی، عملیات رنگ‌آمیزی نقش قابل توجهی دارد و براساس منابع و مستندات موجود، این روش در بین روش‌های محافظتی، تا 35 درصد از خوردگی تأسیسات پالایشگاههای گاز جلوگیری می‌کند.
بررسی وضعیت پالایشگاه‌ها
در آغاز مرحله مطالعاتی این طرح، طی بازدید از تمامی پالایشگاههای گاز، وضعیت رنگ‌های سطوح آتمسفریک تأسیسات آنها مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که انتخاب نامناسب سامانه‌های پوششی، تولید نـامطلوب، کنترل نشـدن کیفیت رنگ‌ها و… مـوجب عملکـرد ضعیف سامانـه‌هـای پوششی شـده است. بنابرایـن 2 پالایشگاه با شرایط جوی متفاوت به عنوان پالایشگاه هدف، برای ادامه فعالیت‌های طرح تعیین شد که در نهایت و براساس نظر مسوولان شرکت ملی گاز، پالایشگاههای پارس جنوبی، پارسیان، ایلام، سرخون و قشم برای اجرای طرح پژوهشی ساماندهی وضعیت رنگ‌ها و سامانه‌های پوششی سطوح آتمسفریک پالایشگاههای گاز انتخاب شدند. این طرح در قالب 3 پروژه اجرا می‌شود، در پروژه نخست که اطلاعات رنگ‌ها و سامانه‌های پوششی سطوح آتمسفریک پالایشگاههای مورد نظر تهیه و تدوین می‌شود، رنگ‌ها و سامانه‌های پوششی تأسیسات، طبقه‌بندی محیطی پالایشگاه‌ها و دلایل تخریب زودهنگام رنگ‌ها در محل اتصالات مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
انتخاب رنگ‌ها و سامانه‌های پوششی مناسب برای سطوح آتمسفریک پالایشگاه‌ها به عنوان بخش دوم پروژه معرفی شد. در این بخش، پس از تعیین عوامل مؤثر بر انتخاب و عملکرد مناسب رنگ‌ها، عوامل مؤثر بر کیفیت مطلوب آماده‌سازی مورد بررسی قرار می‌گیرد و ضوابط تأیید صلاحیت پیمانکاران اجرای عملیات تعیین می‌شود، همچنین ضمن ارائه مشاوره و نظارت بر حسن اجرای عملیات، دستور عمل‌های مربوط به آزمایش‌ها، آماده‌سازی، رنگ‌آمیزی و بازرسی تدوین خواهد شد.
تشکیل بانک اطلاعات
فاز سوم این طرح، تدوین نرم‌افزار جمع‌آوری و تحلیل بانک اطلاعات سامانه‌های پوششی سطوح خارجی پالایشگاههای گاز است. با استفاده از اطلاعات به‌دست آمده از سوابق اسناد موجود پالایشگاههای گاز با استفاده از اطلاعات به‌دست آمده از سوابق اسناد موجود پالایشگاه‌ها، نتایج حاصل از بررسی‌های انجام شده و پیشنهادهای رسیده، نرم‌افزار بانک اطلاعاتی ارائه خواهد شد. بخش نخست این پروژه، از اواخر سال گذشته آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود که اوایل سال 92 به پایان برسد. طی این مدت، ضمن بررسی وضعیت رنگ‌های تأسیسات آتمسفریک پالایشگاه‌ها، نوع و میزان عوارض مشخص شده و دلایل ایجاد آنها مورد بررسی قرار گرفت.
با توجه به این که شرایط محیطی در تعیین سامانه‌های پوششی نقش کلیدی دارد، از این رو طبقه‌بندی محیطی پالایشگاه‌ها، براساس استاندارد ISO 9223 صورت خواهد گرفت. همچنین انتخاب رنگ‌ها و سامانه‌های پوششی مناسب، با حداقل عمر مفید 10 سال و براساس جدیدترین استانداردهای بین‌المللی، بهبود وضعیت اجرای عملیات آماده‌سازی و رنگ‌آمیزی با توجه به شرایط خاص و عملیاتی پالایشگاه‌ها، جلوگیری از تکرار عملیات آماده‌سازی و رنگ‌آمیزی، و جلوگیری از کاهش تولید، کاهش میزان آلودگی محیط و افزایش میزان بهره‌وری با ازدیاد عملکرد حفاظتی رنگ‌ها و کاهش میزان تخریب و خوردگی تأسیسات پالایشگاهی از نتایج مهم این طرح به‌شمار می‌رود.
