تازه هاي تكنولوژي در خصوص پالايش نفت هاي خام فوق سنگين آسفالتيني

فرايند توليد قير با كيفيت از نفت خام هاي آسفالتيني كه از ابتدا به فرايند تاپينگ مشهور گرديد امروزه طرفداران بسياري در داخل و خارج از كشور يافته است. نفت هاي خام فوق سنگين آسفالتيني كه در اواسط دهه 80 از ارزش بسيار پاييني در بازار فروش نفت خام برخوردار بود امروزه به ارزش واقعي خود رسيده است. استفاده مناسب از هر نفت خام منجر به ايجاد ارزش افزوده مناسب خواهد شد. بر خلاف نفت هاي خام سبك كه براي توليد حداكثري فراورده هاي ميان تقطير قابليت دارند براي نفت هاي خام فوق سنگين اسفالتني با محدوده API 15 الي 20، توليد قير در اولويت قرار دارد زيرا آسفالتين موجود در اين نوع نفت خام، عامل بسيار موثري در بهبود كيفيت قير خواهد بود.

در حال حاضر پژوهشگاه صنعت نفت، پتنت فرايند توليد قير از نفت خام فوق سنگين آسفالتيني را به ثبت رسانده و آمادگي واگذاري دانش فني مذكور به تمام شركتهاي سرمايه گذار داخلي و خارجي را دارا مي باشد. هم اينك اولين پالايشگاه نفت خام فوق سنگين در قشم با طراحي پژوهشگاه صنعت نفت و با ظرفيت 30 هزار بشكه در روز در حال احداث مي باشد.

پژوهشگاه صنعت نفت فرايند ديگري در ارتباط با نفت هاي خام فوق سنگين اسفالتيني  تحت عنوان آسفالتين زدايي حرارتي توسعه داده است كه در آن بيش از 90 درصد از آسفالتين و فلزات سنگين موجود در نفت خام به عنوان محصول فرعي جداسازي شده و قابليت اضافه شدن به قير و بهبود كيفيت آن را دارا مي باشد. محصول اصلي اين فرايند ، نفت خام سبك شده با 10 الي 15 درجه افزايش API مي باشد. مناسبترين خوراك براي اين فرايند، نفت هاي خام آسفالتيني با درجه API 10 الي 20  مي باشد و هر چه نفت خام سنگين تر و درصد آسفالتين آن بيشتر باشد عملكرد و بازده اين فرايند افزايش مي يابد.

اين تكنولو‍ژي در ادغام با تكنولو‍ژي تاپينگ، بسيار سود آور بوده و بازگشت سرمايه آن كمتر از دو سال برآورد مي شود.

حجم سرمايه گذاري براي اين فرايند بسيار كم و در محدوده 500 الي 700 دلار به ازاي هر بشكه مي باشد.

همچنين شايان ذكر است اين فرايند براي اولين بار در جهان ارائه گرديده و اختراع آن نيز به ثبت رسيده است.

با توجه به منابع عظيم نفت خام هاي فوق سنگين آسفالتيني در كشور از جمله ميادين آزادگان و كوه موند، فرايندهاي مناسب براي اين نوع نفت خام در پژوهشگاه صنعت نفت توسعه داده شده و به اين ترتيب تلاش مي گردد اين منابع عظيم الهي همراه با ايجاد تكنولوژي هاي جديد با مناسبترين قيمت به فروش رفته و از موهبات پنهان اين نوع نفت خام نيز استفاده بهينه صورت پذيرد.

توضيح اينكه اغلب پالايشگاههاي كشور و جهان بر اساس نفت هاي خام سبك با محدوده درجه API بالاتر از 30 طراحي شده و قابليت دريافت نفت هاي خام فوق سنگين از نوع آسفالتيني را دارا نمي باشند زيرا مشكلات فراواني در فرايند پالايش و تصفيه و همچنين تاسيسات آن پالايشگاهها بوجود مي آورد. بر اين اساس ايجاد فرايندهاي جديد براي اين نوع از نفت خام، رسالت اصلي مراكز علمي و تحقيقاتي كشور و از جمله پژوهشگاه صنعت نفت مي باشد. اين نوع تكنولوژي ها بايد علاوه بر سود اقتصادي قابل توجه، به حجم سرمايه گذاري اندكي نيز نياز داشته تا بخش خصوصي متمايل به ورود به اين عرصه باشد. تكنولوژي هاي تاپينگ و آسفالتين زدايي حرارتي هر دو از اين نوع بوده و لذا اين دو فرايند در ادغام با يكديگر سود بسيار بالاتري به ارمغان مي اورد بدون آنكه نياز چنداني به افزايش حجم سرمايه گذاري داشته باشد.

با توجه به رويكرد بخش خصوصي به استفاده از اين تكنولوژي ها، پژوهشگاه صنعت نفت آمادگي هر گونه همكاري براي واگذاري دانش هاي مذكور را اعلام نموده و بدينوسيله از كليه سرمايه گذاران محترم تقاضا دارد صرفا با مراجعه به پژوهشگاه صنعت نفت نسبت به بهره برداري از دانش مذكور اقدام نمايند.