تازه های تکنولوژی در خصوص پالایش نفت های خام فوق سنگین آسفالتینی

تازه های تکنولوژی در خصوص پالایش نفت های خام فوق سنگین آسفالتینی

فرایند تولید قیر با کیفیت از نفت خام های آسفالتینی که از ابتدا به فرایند تاپینگ مشهور گردید امروزه طرفداران بسیاری در داخل و خارج از کشور یافته است. نفت های خام فوق سنگین آسفالتینی که در اواسط دهه 80 از ارزش بسیار پایینی در بازار فروش نفت خام برخوردار بود امروزه به ارزش واقعی خود رسیده است. استفاده مناسب از هر نفت خام منجر به ایجاد ارزش افزوده مناسب خواهد شد. بر خلاف نفت های خام سبک که برای تولید حداکثری فراورده های میان تقطیر قابلیت دارند برای نفت های خام فوق سنگین اسفالتنی با محدوده API 15 الی 20، تولید قیر در اولویت قرار دارد زیرا آسفالتین موجود در این نوع نفت خام، عامل بسیار موثری در بهبود کیفیت قیر خواهد بود.

در حال حاضر پژوهشگاه صنعت نفت، پتنت فرایند تولید قیر از نفت خام فوق سنگین آسفالتینی را به ثبت رسانده و آمادگی واگذاری دانش فنی مذکور به تمام شرکتهای سرمایه گذار داخلی و خارجی را دارا می باشد. هم اینک اولین پالایشگاه نفت خام فوق سنگین در قشم با طراحی پژوهشگاه صنعت نفت و با ظرفیت 30 هزار بشکه در روز در حال احداث می باشد.

پژوهشگاه صنعت نفت فرایند دیگری در ارتباط با نفت های خام فوق سنگین اسفالتینی  تحت عنوان آسفالتین زدایی حرارتی توسعه داده است که در آن بیش از 90 درصد از آسفالتین و فلزات سنگین موجود در نفت خام به عنوان محصول فرعی جداسازی شده و قابلیت اضافه شدن به قیر و بهبود کیفیت آن را دارا می باشد. محصول اصلی این فرایند ، نفت خام سبک شده با 10 الی 15 درجه افزایش API می باشد. مناسبترین خوراک برای این فرایند، نفت های خام آسفالتینی با درجه API 10 الی 20  می باشد و هر چه نفت خام سنگین تر و درصد آسفالتین آن بیشتر باشد عملکرد و بازده این فرایند افزایش می یابد.

این تکنولو‍ژی در ادغام با تکنولو‍ژی تاپینگ، بسیار سود آور بوده و بازگشت سرمایه آن کمتر از دو سال برآورد می شود.

حجم سرمایه گذاری برای این فرایند بسیار کم و در محدوده 500 الی 700 دلار به ازای هر بشکه می باشد.

همچنین شایان ذکر است این فرایند برای اولین بار در جهان ارائه گردیده و اختراع آن نیز به ثبت رسیده است.

با توجه به منابع عظیم نفت خام های فوق سنگین آسفالتینی در کشور از جمله میادین آزادگان و کوه موند، فرایندهای مناسب برای این نوع نفت خام در پژوهشگاه صنعت نفت توسعه داده شده و به این ترتیب تلاش می گردد این منابع عظیم الهی همراه با ایجاد تکنولوژی های جدید با مناسبترین قیمت به فروش رفته و از موهبات پنهان این نوع نفت خام نیز استفاده بهینه صورت پذیرد.

توضیح اینکه اغلب پالایشگاههای کشور و جهان بر اساس نفت های خام سبک با محدوده درجه API بالاتر از 30 طراحی شده و قابلیت دریافت نفت های خام فوق سنگین از نوع آسفالتینی را دارا نمی باشند زیرا مشکلات فراوانی در فرایند پالایش و تصفیه و همچنین تاسیسات آن پالایشگاهها بوجود می آورد. بر این اساس ایجاد فرایندهای جدید برای این نوع از نفت خام، رسالت اصلی مراکز علمی و تحقیقاتی کشور و از جمله پژوهشگاه صنعت نفت می باشد. این نوع تکنولوژی ها باید علاوه بر سود اقتصادی قابل توجه، به حجم سرمایه گذاری اندکی نیز نیاز داشته تا بخش خصوصی متمایل به ورود به این عرصه باشد. تکنولوژی های تاپینگ و آسفالتین زدایی حرارتی هر دو از این نوع بوده و لذا این دو فرایند در ادغام با یکدیگر سود بسیار بالاتری به ارمغان می اورد بدون آنکه نیاز چندانی به افزایش حجم سرمایه گذاری داشته باشد.

با توجه به رویکرد بخش خصوصی به استفاده از این تکنولوژی ها، پژوهشگاه صنعت نفت آمادگی هر گونه همکاری برای واگذاری دانش های مذکور را اعلام نموده و بدینوسیله از کلیه سرمایه گذاران محترم تقاضا دارد صرفا با مراجعه به پژوهشگاه صنعت نفت نسبت به بهره برداری از دانش مذکور اقدام نمایند.