راهبردی بودن پژوهش و فناوری از منظر کاهش تهدید اهمیت بسزایی دارد، بدین معنی که هر چقدر بتوانیم ستاده‌‌های خام را از برداشت منابع طبیعی کم کنیم و روند را به سوی ایجاد ارزش افزوده سوق دهیم آنگاه تهدید شرکت‌های صاحب فناوری به حداقل می‌رسد و این تنها از مسیر تحقیق و توسعه میسر است.
امیر عباس حسینی، معاون فناوری و روابط بین الملل پژوهشگاه صنعت در گفتگو با بخش خبر واحد ارتباطات، با تحلیل نقش راهبردی پژوهش و فناوری در صنعت نفت گفت: اهمیت اولیه این موضوع در عرصه جهانی مرتبط با صاحبان فناوری در عرصه انرژی مخصوصا نفت و گاز صاحبان این ماده خام است، همانطور که اسامی معروفی را می‌توان در دنیا نام برد که از راه توسعه فناوری صاحب میادین و منابع خام کشورهای در حال توسعه نیز شده اند.
معاون فناوری و روابط بین الملل پژوهشگاه صنعت با بیان این‌که در اغلب کشورهای در حال توسعه صاحب منابع فسیلی، صنعت نفت پیشران محسوب می‌شود گفت: صنعتی که موتور محرک اقتصادی کشور است باید قابلیت‌های فناورانه را در خود ارتقاء دهد.
این مقام مسئول با اشاره به جایگاه ایران به عنوان دارنده مقام اول در مجموع ذخایر نفت و گاز متعارف در دنیا گفت: با توجه به این جایگاه باید در حوزه توسعه فناوری‌ها نیز در بین مدعیان جهانی حضور داشته باشیم.
جانشین رئیس پژوهشگاه درباره پیشینه پژوهش و فناوری در صنعت نفت ایران اظهار داشت: در مقطعی صاحبان تکنولوژی در دنیا رشد کرده‌اند و ما فقط مصرف کننده بوده‌ایم و این را می‌توان به صورت پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های احداث شده در کشور مشاهده کرد.
وی در ادامه تصریح کرد: در فرآیند انتقال فناوری‌های روز دنیا به داخل کشور یک اشکال اساسی وجود دارد و آن این‌که، رسوب تکنولوژی و بومی‌سازی صرفا تا مرحله راه‌اندازی واحدهایی نظیر واحدهای پالایشگاهی و پتروشیمی اتفاق می افتد.
حسینی تشریح کرد: در همان مقطع و از دیدگاهی دیگر، دستیابی به لایسنس‌ها، پتنت‌ها و کالاهای راهبردی که در این مجموعه‌ها قابل شناسایی‌اند معمولا در دستور کار نبود که در دهه دوم انقلاب این موضوع به شدت مورد توجه قرار گرفت.
معاون فناوری و روابط بین الملل پژوهشگاه با بیان این‌که امروزه در قالب مجموعه تجهیزات و دانش‌های مرتبط با صنایع پایین دستی صنعت نفت ما صاحب فناوری هستیم گفت: البته این بدان معنی نیست که این فناوری‌ها به مرحله صنعتی‌سازی رسیده است ، چون برای تجاری شدن می‌بایست ابعاد اقتصادی به دقت بررسی شود.
وی در ادامه با تاکید بر ابعاد راهبردی موضوع بومی‌سازی گفت: امروزه در تدوین دانش فنی کاتالیست‌ها و فرآیندهای پایین دستی به درجه‌ای از توانایی رسیده‌ایم که قدرت بومی‌سازی و جذب تکنولوژی را تا حد زیادی در کشور ایجاد کرده‌ایم.
وی در تشریح جایگاه فناوری‌های حوزه انرژی کشور در سطح منطقه و بین‌الملل گفت: در منطقه علی رغم تمامی موانع رقیبی نداریم به دلیل این‌که ما هم اکنون صاحب لیسانس کامل در ساخت و طراحی پالایشگاه گاز هستیم و همچنین توان پژوهشگاه را در ساخت واحد بنزین‌سازی پالایشگاه اراک اثبات کرده‌ایم.
این مقام مسئول با اشاره به موفقیت‌های صنعت نفت کشور در حوزه فرآیند گفت: توان شرکت‌های پیمانکار بسیار بالا است اما هنوز با استانداردهای جهانی فاصله داریم.
حسینی ایجاد شبکه‌ای متشکل از مجموعه‌های توانمند دانشگاهی را از الزامات توسعه تکنولوژی دانست و گفت: شبکه‌ای از دانشگاه‌ها و موسسات وابسته با پژوهشگاه صنعت نفت و پژوهش و فناوری‌های وزارت نفت در حال اجرای پروژه‌های مشترک‌اند.
وی با اشاره به تدبیر وزارت نفت در واگذاری فعالیت‌های توسعه‌ای میادین کشور به دانشگاه‌های توانمند گفت: با این واگذاری زمینه فوق العاده‌ای برای توسعه فناوری‌های بالادست توسط دانشگاه‌ها به وجود آمده که هدف از آن نقش آفرینی دانشگاه‌ها در تحقق ازدیاد برداشت به عنوان اولویت نخست صنعت نفت کشور است.
معاون فناوری و روابط بین‌الملل پژوهشگاه صنعت مزیت دیگر واگذاری فعالیت‌های توسعه‌ای مخازن را به دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی بومی‌سازی فناوری‌هایی دانست که در توسعه میادین کاربرد دارند و جهشی را در عرصه فناوری‌های بالادستی نفت کشور رقم خواهند زد.
وی با اشاره به حوزه‌های فعالیت پژوهشگاه گفت : پژوهشگاه در حوزه توسعه میادین نفتی به صورت خاص بر دو میدان کشور تمرکز کرده است و در خصوص زنجیره ارزش صنعت نفت نیز دستیابی به لایسنس‌های حیاتی را در دستور کار دارد.
معاون فناوری و روابط بین‌الملل پژوهشگاه صنعت با اشاره به موضوع کاهش مصرف انرژی در صنعت گفت: پژوهشگاه در تعامل با شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت بر حوزه‌های تولیدی نظیر نیروگاه‌ها و فرآیندهای انتقال تمرکز کرده است.
وی در ادامه افزود: با توجه به چالش مدیریت کربن و الزامات بین‌المللی برای کاهش تولید آن پژوهشگاه با تعریف پروژه‌هایی وارد این عرصه شده که بخشی از این پروژه‌ها به استفاده از کربن در قالب تزریق گاز به میادین نفتی اختصاص یافته است.
حسینی به ارتباط پژوهشگاه با بخش خصوصی اشاره کرد و اظهار داشت: پژوهشگاه در تعامل با پیمانکاران عمومی برنامه های جهش فناوری را در دستور کار دارد و از سوی دیگر از توان شرکت‌های دانش بنیان برای توسعه فناوری و تجاری‌سازی بهره می‌برد.
