امروزه جامعه انتظاراتی از حوزه های تحقیقاتی دارد که دستیابی به دانش های لازم برای حل فناورانه مشکلات یکی از آنها است و پژوهشگاه، بهعنوان متولی جدی عرصه تحقیقات و توسعه دانش در صنعت نفت، باید دارای برنامه راهبردی مشخص بوده تا پاسخگوی نیازهای صنعت باشد.
دکتر سعید پاک سرشت، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران در گفتگوی اختصاصی با واحد خبر پژوهشگاه صنعت نفت با بیان این که این مجموعه با بیش از 53 سال فعالیت فراز و فرودهایی نیز داشته، افزود: با گذشت زمان، براساس انتظارات و نیازهای صنعت، تغییرات بسیار در فعالیت‌های این مرکز رخ داده و به عبارت سادهتر، پژوهشگاه متولی اجرای پروژههای پژوهشی در سطح صنعت نفت است و همواره باید وظایف خود را در این راستا تنظیم کند.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران با اشاره به فعالیت های این دو مجموعه در ده سال گذشته، اظهار داشت: پژوهشگاه در بسیاری از زمینههایی که شرکت ملی گاز تصمیم داشته تحقیقاتی را انجام دهد، یکی از بازیگران اصلی این صحنه بوده است و باید گفت که شرکت ملی گاز با برنامهای ازپیشتعیینشده این مجموعه را انتخاب کرده، چرا که اعتقاد داریم جایگاه واقعی پژوهشگاه پاسخگویی به نیازهای تحقیقاتی و پژوهشی کشور است.
وی در ادامه تصریح کرد: عملکرد پژوهشگاه را در این سال ها قابلقبول بوده و عمدتاً بیشتر کارهای خواستهشده از پژوهشگاه انجام شده است و مهم ترین نکتهای که این مرکز باید به آن بپردازد برقراری ارتباط هر چه بهتر با صنعت نفت است.
پاک سرشت با بیان این که اگر پژوهشگاه ارتباطی نزدیک و تنگاتنگ با بدنه صنعت نفت برقرار کند، بهتر میتواند نیازهای واقعی صنعت را درک کند، تصریح کرد: پژوهشگاه می تواند از این طریق خود را بهتر به صنعت معرفی کند و این امر زمانی اتفاق میافتد که همکاران ما در پژوهشگاه بپذیرند که یک فرآیند کاری در جریان است و آن ها باید خود را با این نیازها همسو کنند و بهدنبال پاسخگویی به این نیازها باشند.
وی در خصوص ترسیم چشم اندازی بهتر در مناسبات آتی پژوهشگاه و شرکت ملی گاز گفت: اعتقاد ما بر این است که همواره باید نیازهای فناورانه را با استفاده از افراد متخصص این صنعت تامین کرد و افراد باید توانمندی های خود را بهدرستی نشان بدهند و روشن کنند تا از این طریق با صنعت گران و تولیدکنندگان همراستا شوند.
پاک سرشت افزود: این گونه ارتباط ها باعث پیشبرد اهداف خواهد شد و نیازها بهدرستی پاسخ داده می‌شود؛ بنابراین ما باید بهعنوان کارکنان این صنعت جایگاه واقعی کارکنان پژوهشگاه را در صنعت نفت بدانیم و توانمندیهای آنها را بشناسیم و بپذیریم که آنها میخواهند در مسیر اولویت های ما همکاری کنند و از طرف مقابل، همکاران ما در پژوهشگاه نیز باید محدودیتها و اولویتهای صنعت را شناسایی کنند و بپذیرند که برای رسیدن به این اولویتها باید همراستا با این نیازها باشند.
این مقام مسئو ل در ادامه گفتگو با اشاره به مهم ترین پروژه های تعریف و انجامشده در پژوهشگاه و شرکت گاز گفت: در اواخر دهه 1380 مطالعات طرح تولید ماده بودارکننده را با همکاری پژوهشگاه به پایان رساندیم که این یکی از اولین اقدامات عملی ما برای رسیدن به یک محصول واقعی و موردنیاز در صنعت بوده است، در آن هنگام این ماده از خارج کشور وارد می شد و خوشبختانه پژوهشگاه در همان زمان تحقیقاتی را برای تولید این ماده در مقیاس آزمایشگاهی و پایلوت انجام داده بود و شرکت ملی گاز توانست طی یک توافق با پژوهشگاه به سمت تولید این ماده پیش رود و هماکنون پیشرفت این پروژه بیش از 80 درصد است و بسیار امیدواریم که این واحد صنعتی در سال آینده به بهرهبرداری برسد.
وی طرح توسعه دانش فنی واحد شیرینسازی گاز که یکی از واحدهای پراهمیت در پالایشگاه های گازی است را از دیگر پروژه های مشترک خواند و اظهار داشت: این طرح از اواسط دهه 1380 با انجام مطالعات آزمایشگاهی و طراحی و ساخت پایلوت آغاز شد و در سال 1393، پس از اتمام فاز اول این طرح و بررسی دستاوردهای آن مشخص و بخش عمده انتظارات اولیه که در طرح دیده شده بود، محقق شده‌اند. دستیابی به فرمولاسیون حلال شیرین ساز، توسعه نرم افزار شبیه ساز، تجهیز آزمایشگاه و تدوین دستورالعمل های آزمایش حلال از دستاوردهای مشخص این طرح پژوهشی بوده است.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران با بیان این که یکی دیگر از واحدهایی که در پالایشگاه گاز کاربرد دارد واحد بازیافت گوگرد ( SRU ) است گفت: دستیابی به دانش طراحی و ساخت این واحد نیز یکی دیگر از دستاوردهای مشترک ما و پژوهشگاه صنعت نفت است. در بخش اول تصمیم گرفته شد که این واحد طراحی و شبیهسازی شود و با استفاده از دانش مهندسی، مرور طراحی و بهاصطلاح مهندسی معکوس برای یک پالایشگاه مشخص کار ادامه یابد.
وی ادامه داد: برای نزدیک شدن طرح به واقعیت، یکی از پالایشگاههای کشور که به واحد SRU نیاز داشت انتخاب و طراحی پایه برای آن انجام شد. هماکنون باید این طرح را در شرایط تست عملیاتی آزمایش کنیم و برای این کار به یک پایلوت نیاز داریم و پایلوت و تجهیزات کلیدی آن با مشاوره یکی از سازندگان بنام کشور در حال طراحی و ساخت است و در یکی از پالایشگاهها نصب و در شرایط عملیاتی نیز اجرا خواهد شد.
پاک سرشت کاربرد گوگرد را در کشاورزی بسیار حایز اهمیت دانست و گفت: در این زمینه نیز طرحی مشترک با پژوهشگاه داریم که خوشبختانه به مراحل خوبی رسیده است. هماکنون ما در حال آزمایش میدانی کود گوگردی هستیم که فرمولاسیون آن در پژوهشگاه توسعه یافته و با همکاری بخش‌های مختلف آماده آزمایش عملیاتی آن هستیم. این پروژه نتایج خوبی داشته و باردهی محصولات کشاورزی تولیدشده با این کود افزایش داشته است.
وی با اشاره به استفاده این کود در پانزده استان کشور گفت: کود تولید شده در اقلیمهای مختلف و برای چند محصول کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته و به افزایش محصول(در برخی از اقلام بیش از 20 درصد) انجامیده است و این امر میتواند تحولی را در امر کشاورزی ایجاد کند.
پاک سرشت با تاکید بر اهمیت موضوع مدیریت کربن به دلیل بروز مسایل و مشکلات مختلف در سراسر دنیا گفت : یکی دیگر از مباحث مشترک پژوهشگاه و شرکت ملی گاز مدیریت کربن است. دستاوردهای این طرح بسیار خوب بودهاند و این مسئله در جوامع بینالمللی و داخلی بارها مطرح شده و همین باعث شده که دید افراد به این مسائل عوض شود و این مقولات جایگاه خوبی پیدا کنند و اکنون با انجام پروژه هایی نظیر این مورد، توجه بسیاری از مراکز و دستگاه ها به این مسئله جلب شده و حرکت خوبی در کشور آغاز شده است.
این مقام مسئول با بیان این که یکی از موضوعات بسیار مهم، تجاری‌سازی دستاوردهای پژوهشی است؛ افزود: پژوهش و فناوری که به خلق ثروت منجر نشوند محکوم به فنا است و این یک عبارت عام است و همیشه می توان از آن استفاده کرد. ما نمیتوانیم همیشه برای پژوهش سرمایهگذاری کنیم، بلکه نتایج پژوهش باید به گونهای باشند که آن سرمایهگذاری را توجیه کند.
وی در ادامه تصریح کرد: در تمام دنیا تحقیق و توسعهای بقا مییابد و قابلیت ادامه دارد که بتواند خود را اثبات کند و به خلق ثروت منجر شود و ما نیز به هیچ وجه از این قاعده کلی مستثنی نیستیم و لذا ضروری است که تمام اقدامات ما باید جنبه اقتصادی داشته باشد و اگر این اتفاق بیافتد دیگر ما نگران تخصیص اعتبارات پژوهشی نخواهیم بود.
پاک سرشت با بیان اینکه گاهی تصور می‌شود که وظیفه ذاتی پژوهشگاه این است که تحقیق کند و به همین منظور هم وزارت نفت باید اعتباراتی به آن اختصاص دهد، گفت: این اتفاق بخشی از مجموعه فعالیت های زنجیره تحقیق و توسعه است که اگر بهتنهایی به آن نگاه شود، به بیراهه میرویم و وزارت نفت باید خروجی پژوهشگاه را بهدرستی رصد کند تا مشخص شود که چه مقدار ثروت خلق شده است و بحث تجاری‌سازی باید به حوزه تحقیقات ملحق باشد و پژوهشگاه نمیتواند خود را از این امر مستثنی کند و به هر طریق باید نشان دهد که این بخش از کار را خودش می دهد.
این مقام مسئول در خصوصتوسعه یافتن و تجاری شدن بسیاری از دانش های فنی موجود در پژوهشگاه گفت:ایجاد شرکتهای دانشبنیان که ما را به محصولات نهایی تحقیقات میرسانند یکی از حلقههای مفقودهای بوده که هماکنون توسعه یافته و شکل گرفته است و این ارتباط ضروریترین اتفاقی است که باید برای پژوهشگاه رخ دهد تا این مجموعه خود را به بازار متقاضیان که به خلق ثروت منجر می‌شود مرتبط کند. توجه به این زنجیره فعالیتها باعث می شود که پژوهشگاه را به نقطه پایانی برسد و جایگاه پژوهشگاه را تثبیت میکند و آن زمان است که کسی نمیتواند منکر اثربخشی پژوهشگاه در زنجیره تحقیقات تا خلق ثروت شود.
گزارش تصویری این خبر از طریق http://aparat.com/ripi قابل دسترسی و مشاهده است.
