مهار تورم و رشد تولید

مهار تورم و رشد تولید

گسترش تعاملات با صنعت در سال 94

معاونت فناوری و روابط بین الملل پژوهشگاه صنعت نفت وظایفی مانند نظارت بر انجام پروژه های تحقیقاتی، برنامه ریزی پروژه های کوتاه، میان و بلندمدت پژوهشگاه ، توسعه فن آوری و تجاری سازی طرح های تحقیقاتی، ارزیابی اقتصادی طرح های پیشنهادی صنعتی، مذاکره با شرکت های خارجی جهت همکارهای بین المللی در زمینه های انتقال تکنولوژی و انجام تحقیقات مشترک، ثبت اختراعات در داخل و خارج کشور، را بر عهده دارد.

این معاونت، در سال 93 با اصلاح برخی ساختار و فرآیندها، در صدد بر آمد تعاملات با صنعت را گسترش داده و خلق فناوری‌های مورد نیاز واحد های عملیاتی را تسریع و تسهیل کند.

مهندس امیر عباس حسینی، معاونت فناوری و روابط بین‌الملل پژوهشگاه صنعت نفت، در این مصاحبه، با تشریح اقدامات این مجموعه در سال 93، برنامه‌های فراروی این مرکز در سال 94 را تشریح کرده است.

مهم‏ترین اهداف معاونت فناوری در سال گذشته چه بوده‏اند؟

ابتدا بنا به نیاز سازمان، دو هدف اصلی را تعریف کردیم: اول، اصلاح ساختار و فرآیند و دوم، توسعه تعاملات با مشتریان و یا به عبارت بهتر ذی‏نفعان.

از آن جایی که پژوهشگاه یک سازمان پژوهش‏محور است، باید تحقیق و توسعه را به‏منظور دست‏یابی به فناوری در سرلوحه فعالیت‌های خود قرار دهد و رکن لازم برای این کار شناخت کامل سازمان و ظرفیت‏های آن است؛ بنابراین در سال گذشته در ابتدای کار، بخشی از زمان صرف این مهم شد و سپس، چند کار مهم را هم‏زمان آغاز کردیم که یکی از آنها تدوین برنامه ای به نام «برنامه راهبردی پژوهشگاه صنعت نفت» با بخش‏هایی مختلف از قبیل چشم‏انداز، ماموریت و اهداف کلان بود.

برنامه‏های راهبردی در سه بخش بالادست، پایین‏دست و محیط زیست قابل‏اجرا هستند و در نهایت از این راه می‏توان پروژه‏های جاری و آتی را به انجام رساند. هدف‏گذاری این برنامه‏ها تا سال 1398 بوده است؛ یعنی برنامه‏ای پنج‏ساله.

برای اصلاح ساختار و فرآیندها دقیقا چه فعالیت‏هایی انجام شدند؟

به‏طور مشخص در بخش فرآیندها برای اولین بار موفق به تدوین فرآیند شدیم. در واقع اصلی‏ترین بخش در حوزه مدیریت فرآیند که شناخت و مستندسازی فرآیند است وجود نداشت و از این رو بر آن شدیم که فرآیندهای موجود را مستند کنیم و با مشارکت معاونت برنامه‏ریزی و حوزه‏های دیگر، دوازده فرآیند اصلی مدیریت پروژه تدوین شدند.

پس از تدوین فرآیندها، «به‏سازی» آنها در دستور کار قرار گرفت و عناصر دخیل و ذی‏نفع گردآوری شدند و این فرآیندها درچارچوب قانون تا حدودی بهبود یافتند.

روند کار پروژه‏های پژوهشگاه به چه صورت است؟

دقیقا یکی از موضوعات مهم و قابل‏بررسی ما «پروژه»ها بودند. در پژوهشگاه با همه پروژه‏ها یک نوع برخورد می‏شد و ما برای رفع این مشکل، تصمیم گرفتیم پروژه‏ها و به تبع آن افراد دخیل در آنها را رتبه‏بندی کنیم.

این بدان معنی است که هر فردی نمی‏تواند هر پروژه‏ای را انجام دهد و برای این کار باید شرایطی را احراز کند. از این رو واحدی را زیر نظر معاونت فناوری با عنوان «کمیته ارزیابی پروژه‏ها» ایجاد کردیم.

این واحد ازچه بخش‏هایی تشکیل شده است؟

در این واحد افرادی از واحد کنترل پروژه، هیئت علمی، واحدهای ارزیابی فناوری، بازاریابی، تجاری‏سازی و نماینده پردیس‏ها حضور دارند و هر طرح پیشنهادی که در این کمیته مصوب شود، از نظر پژوهشگاه یک مصوبه محسوب می‏شود. بنابراین برای اولین بار «تصویب پروپوزال» هم ایجاد شد.

در بخش تعاملات سازمانی چه تدابیری اندیشیده شده‏اند؟

دو محور اساسی در این بخش دیده شده‏اند: اول، تعامل با حوزه صنعت نفت به‏عنوان اصلی‏ترین مشتری پژوهشگاه که شامل شرکت‏های اصلی و دیگر مشتریان حوزه نفت است و دوم، رسیدگی به موضوع همکاری با بخش خصوصی که از ظرفیت‏های مغفول پژوهشگاه بوده است و همواره فاصله‏ای بین تحقیق و توسعه از یک سو و صنعت از سوی دیگر وجود دارد.

یکی از راه‏های موثر کم کردن این فاصله رساندن کار به مرحله‏ای از حلقه توسعه فناوری است که مذاکره درباره سرمایه‏گذاری ممکن شود و اگر کار در مرحله آزمایشگاه باشد، اصولا در آن سرمایه‏گذاری بهینه‏ای رخ نمی‏دهد.

اصولا تفکر ما باید این باشد که در بعضی از حوزه‏ها بسیار عمیق و در همه ابعاد کار ‏کنیم و تا مرز دانش نیز پیش ‏رویم و حتی لایسنس تولید کنیم، اما در برخی حوزه‏ها اجازه دهیم که دیگران کار کنند.

یکی از راه‏های جذب صنعت، وارد کردن بخش خصوصی است که اگر اتفاق بیفتد، به معنی رسیدن به نقطه موردنظر است و این که حداقل، رضایت این بخش را جلب کرده‏اید و پژوهشگاه سعی کرده است که این اتفاق بیش‏تر رخ دهد.

نکته مهم در بخش تعاملات این است که بخشی از موضوع به افراد مربوط است و بخشی مهم از آن متوجه فرآیندهاست و از آن جایی که پژوهشگاه یک سازمان پژوهش‏محور است، باید براساس نیازهای صنعت پیش برود. از سوی دیگر، چارچوب‏های خاص کاری، الزام‏هایی دارند که کاررا دشوار می‏کنند.

برای این مشکل تدابیری اندیشیده‏اید؟

نزدیک کردن این دو موضوع دشوار است و تلاش کرده‏ایم تا حد امکان این کار را انجام دهیم. هم‏اکنون ما شاهد تغییرات مثبت پژوهشگاه در تعاملات برون‏سازمانی هستیم و البته این امر لزوما به معنی رسیدن به نقطه ایده‏آل نیست.

اصولا اصلاحات فرآیندی مستمر است و ما در این سازمان با افرادی نخبه و توانمند روبرو هستیم که می‏خواهند فعالیت کنند و وظیفه مسئولان است که آنها را تشویق کنند.

در زمینه ساختار ارتباط با مشتری، که بخشی از تعاملات سازمان است، کارگروهی داریم که شفاف‏سازی ارتباط با مشتری و جلوگیری از فساد را به عهده دارد. مدیریت ارتباط با مشتریان(CRM) در این کمیته به تصویب رسیده و آن را اجرا خواهیم کرد. CRM تنها یک نرم‏افزار نیست، بلکه یک فرهنگ است که عناصر بسیاری را در بر می‏گیرد؛ از شناخت مشتری گرفته تا فرهنگ سازمانی برخورد با مشتری.

پژوهشگاه در سال گذشته در زمینه سبد پروژه‏ها و همکاری بیش‏تر با صنعت چه کارهایی را انجام داده است؟

به‏طور حتم یکی دیگر از مقولاتی که پژوهشگاه باید به آن توجه کند سبد پروژه است. باید به این نکته توجه کرد که سبد پروژه‏های پژوهشی باید به‏شدت کاربردی و محدود باشد و در واقع ما به یک سبد متنوع نیاز نداریم و اصولا شرکت‏های معروف صاحب فناوری در دنیا هم این گونه نیستند و این امر ما را بر آن داشت تا به سمت نیازهای صنعت حرکت کنیم و در اصل سبد کاری ما باید با نیازهای صنعت مطابقت داشته باشد.

با توجه به ماموریت و اهداف پژوهشگاه، اولویت اصلی این سازمان توجه به مشکلات و دست‏یابی به آن چیزی است که صنعت از ما می‏خواهد است و تمرکز ما بر حل فناورانه مشکلات صنعت نفت و گاز است.

پژوهشگاه با ارایه مقالات و چاپ کتب به چه نحوی برخورد می‏کند؟

بدیهی است که مرکزی با این قدمت محصولاتی جانبی مانند محصولات علمی(کتاب و مقاله) نیز دارد، اما این گونه محصولات محصول اصلی پروژه نیستند و الزامات عضو هیئت علمی بودن‏اند و مطمئنا برای ارتقا و توانمندسازی هیئت علمی باید مقاله و کتاب تولید کرد.

یک عضو هیئت علمی باید مقاله تولید کند، اما معنی‏اش این نیست که محصول پروژه، مقاله است. محصول پروژه، هدف پروژه است. متاسفانه یکی از چالش‏ها همین موضوع است؛ بدین معنی که گاهی به محصولات جانبی بیش از محصولات اصلی توجه شده است.

ما این اصل را قبول داریم که اعضای هیئت علمی ما در ارتباط با وزارت علوم وظایفی دارند که باید انجام دهند تا عضو هیئت علمی بمانند و ارتقا پیدا کنند و پژوهشگاه از این نظر هم رشد کند؛ اما این رشد علمی است و وظیفه اصلی پژوهشگاه پاسخگویی به صنعت است.

صنعت نفت مشخصا از پژوهشگاه چه انتظاراتی دارد؟

انتظار صنعت نفت از پژوهشگاه حل فناورانه مشکلات است و مشکل فناورانه یعنی رسیدن به هدف در برخی از موضوعات و عدم‏وابستگی در لایسنس‌ها. برای مثال، در موضوع شیرین‏سازی گاز طبیعی پیشرو بودن، پژوهش کردن، دست‏یابی به دانش فنی و حل معضلات کشور از اولویت‏های اساسی سازمان‏اند.

در اصل باید بر فناوری بیش‏تر تمرکز کنیم و برای تحقق این امر باید راهبردها تدوین شوند تا چارچوب‏ها به دقت شکل گیرند و در واقع، بدون برنامه راهبردی، سازمان به هر سمتی ممکن است حرکت کند.

درباره ثمرات این موضوع که در اصطلاح «سبد پروژه‏ها» یا «سبد فناوری» نامیده می‏شود، سال آینده بیش‏تر می‏توان صحبت کرد.

آیا در سال گذشته، کاهش بی‏سابقه قیمت نفت تاثیری بر روند پیشرفت پروژه‏ها داشته است؟

نمی‏توان گفت که هیچ تاثیری نداشته، اما نکته ظریف و مهمی که باید به آن توجه کرد این است که صنعت روال عملیاتی خود را طی می‏کند، بنابراین پروژه‏هایی که سمت و سوی آنها حل مشکلات صنعت نفت است، هیچ مشکلی پیدا نمی‏کنند.

از نظر درآمدهای سازمان، سال‏های 1392 و 1393 تفاوتی قابل‏ملاحظه که به معنی تاثیرگذاری در روند پژوهشی پروژه‏ها باشد، نداشته‏اند.

به نظر شما چه رویکردهایی موجب شدند که وزارت نفت در اقدامی استثنایی مدیریت مطالعه چند مخزن را به پژوهشگاه واگذار کند؟

این ایده جدید، که مبدع آن وزیر نفت بوده اند، برای اولین بار در کشور مطرح شده است. این ایده مبتنی بر یک راهبرد اساسی است و در سال‏های آتی، در توسعه فناوری ارکان تحقیق و توسعه کشور، باید به فناوری در حوزه بالادست که مغفول مانده بود کمک شود.

پژوهشگاه، با توجه به نیروهای متخصص، ارزشمند و البته تجهیزات مناسب خود، در بخش بالادست رتبه اول کشور را دارد از این رو مهم‏ترین میدان‏ها در اختیار این مرکز قرار گرفته‏اند و اطمینان داریم که در چارچوب قراردادی که ابلاغ شده(با موضوع ازدیاد برداشت)، می‌توانیم مسئولیت‏های خود را در بخش پژوهش و فناوری به نحوی شایسته به سرانجام رسانیم.

ازدیاد برداشت در همه حوزه‏های میدان معنا می‏دهد: مطالعات مخزن، چاه و بهبود روش‏های برداشت و سطح‏الارض و رفع محدودیت‏ها و مشکلات آن. همه این بخش‏ها فناورانه‏اند و پژوهشگاه در بخش‏هایی می‏تواند مستقل فعالیت کند و دانش آن را هم دارد و در بخش‏هایی به شریک خارجی نیاز است.

سبدی از شرکای خارجی را هم در این حوزه آماده کرده‏ایم. شرکایی معتبر از کشورهای خارجی، هم از بخش دانشگاهی و هم شرکت‏های صاحب فناوری، حاضر به همکاری شده‏اند و سعی داریم آنها را در چارچوب‏های گفته‏شده قرار دهیم. ساختاری چندبخشی در هر سه پردیس برای این کار طراحی شده که البته هدایت طرح طبیعتا بر عهده پردیس بالادستی است و کمیته راهبری مستقل از پردیس‏ها زیر نظر معاونت فناوری در حال فعالیت است که تصمیمات راهبردی در آن جا گرفته می‏شوند.

این پروژه چندساله است؟

این پروژه ده سال ادامه خواهد داشت، اما این به این معنی نیست که باید طی ده سال به نتیجه برسیم. ما باید در کوتاه‏مدت به نتیجه برسیم و نشان دهیم که چرا در کشور اول هستیم و البته مسیرهای میان‏مدت و بلندمدت هم در برنامه داریم.

در راه‏ حل‏های کوتاه‏مدت، مدیریت چاه اولویت اول است. در زمینه نقشه راه فناوری این مخازن جلساتی متعدد با شرکت ملی مناطق نفت‏خیز برگزار شده و احتمالا در اردیبهشت ماه اولین نسخه آن ارایه می‏شود. همان طور که می‏دانید، اولین بار است که مدیریت مخازن بر عهده پژوهشگاه است و شرکایمان در کنار ما قرار می‏گیرند. این تجربه فوق‏العاده ارزشمند است و توان پژوهشگاه هم در این میان محک جدی خواهد خورد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Page Reader Press Enter to Read Page Content Out Loud Press Enter to Pause or Restart Reading Page Content Out Loud Press Enter to Stop Reading Page Content Out Loud Screen Reader Support