عادلی دبیر کل مجمع کشورهای صادر کننده گاز تشریح کرد:
دوره انتقال انرژی، تجارت گاز، جایگاه ایران از منظر بین‌المللی ، گاز و محیط زیست
دکتر محمد حسین عادلی دبیر کل مجمع کشورهای صادر کننده گاز در مراسم پنجاه سالگی شرکت ملی گاز ایران با اشاره به اینکه مجمع جهانی کشورهای صادرکننده گاز به عنوان سازمان بین المللی در سازمان ملل ثبت شده است گفت: این سازمان با 6 کشور عضو، در سال 2001 در تهران متولد و در سال 2008 تصمیم گرفته شد برای سازمان یک دبیرخانه دائمی درنظر گرفته شود که مقر این سازمان دوحه قطر است.
وی تصریح کرد: به تدریج تعداد اعضا این مجمع افزایش پیدا کرد به طوری که تعداد اعضا به 19 کشور رسید که از این میان 12 کشور آن عضویت کامل و 7 کشور عضو ناظر هستند و در چند سال اخیر دبیر کلی آن بر عهده اینجانب قرار گرفته است و پس از مدتی کشورهای آذربایجان و پرو به سازمان اضافه شدند.
دبیر کل مجمع کشورهای صادر کننده گاز با بیان اینکه این سازمان 67% ذخایر جهان، 66% تجارت خط لوله گاز را داراست، تصریح کرد: بعضی از رسانهها به اشتباه به این سازمان، سازمان اوپک گازی میگویند، اگر بخواهیم مقایسه کنیم، سازمان کشورهای صادر کننده گاز هم از لحاظ تعداد کشورهای عضو و هم از لحاظ ذخایر و تجارت به مراتب بزرگ تر از سازمان اوپک است.
این مقام مسئول دوره فعلی را دوره انتقال دانست و بیان کرد: در منظر اول، فرایندهای بازار و عوامل مؤثر در انرژی و همچنین بازار گاز تغییرات بسیاری داشته اند و نخستین تغییر واضح، تغییر قیمت می‌باشد و اتفاق دیگر این است که عرضهکنندگان جدیدی به وجود آمده‌اند.
وی ضمن اشاره به این مورد که کشور امریکا زمانی وارد کننده گاز بوده‌است گفت: از ابتدای امسال این کشور صادر کننده گاز شده است و نه تنها به قاره امریکا و اروپا بلکه به خاورمیانه نیز صادرات گاز دارد و اولین کشور خریدار ال ان جی امریکا، امارات متحده و کویت میباشند یا کشور استرالیا که یک تولیدکننده متوسط بود به تولیدکننده بزرگ تبدیل شده است که تا چند سال دیگر بزرگترین صادرکننده انرژی جهان که قطر هست را پشت سر خواهد گذاشت.
عادلی با اشاره به‌این‌که محرک اصلی برای انرژی یکی رشد جمعیت و دیگری رشد شهر نشینی است، گفت: در 25 سال آینده 1.7 میلیارد به جمعیت دنیا اضافه خواهد شد و درصد فعلی شهر نشینی جهان 54% است که در آینده به 64% خواهد رسید که این شهرنشینی ایجاد تقاضای زیادی را در بر خواهد داشت از این رو میزان تقاضا برای گاز نیز افزایش خواهد یافت.
وی به موضوع گاز در کشور ایران اشاره کرد و افزود: مصرف انرژی در آینده تغییر پیدا میکند و این بدان معنی نیست که در آینده رشد اقتصادی نخواهیم داشت بلکه به این معنی است که رابطه تقاضای انرژی و رشد اقتصادی رابطه جدیدی خواهد شد و ضریب همبستگی قبلی دیگر وجود ندارد زیرا صرفه جویی، بهره وری و شدت انرژی در این رابطه اثرگذار خواهند بود و این مورد باعث چالش برخی کشورهای خاورمیانه میشود.
عادلی به میزان سهم نفت و گاز در بازار انرژی اشاره و تصریح کرد: دنیای انرژی امروز، دنیای نفت، ذغالسنگ و گاز است و در 25 سال آینده دنیای انرژی، دنیای گاز، نفت و ذغالسنگ خواهد شد ولی ارزیابیهایی نشان میدهند که گاز ستارهای رو به طلوع است.
این مقام مسئول با بیان اینکه در بلند مدت شاهد اوضاع بهتری برای صنعت گاز خواهیم بود، تصریح کرد: در واقع 2000 تیسیام افزایش تقاضا در گاز خواهیم داشت و نرخ نفوذ گاز در ترکیب انرژی اغلب کشورهای دنیا در 25 سال آینده افزایش پیدا میکند برای مثال کشور چین که بزرگترین مصرف کننده ذغالسنگ است، سهم ذغالسنگ آن کاهش پیدا خواهد کرد و به جای آن سهم گاز افزایش پیدا میکند بنابراین در سالهای آینده تقاضا برای گاز به ویژه ال ان جی افزایش می‌یابد.
وی با اشاره به این که رشد تقاضا در چهار کشور چین، امریکا، هند و ایران بیشتر از دیگر کشورها خواهد بود، افزود: جالب این است که این چهار کشور بالاترین درصدهای مصرف گاز را خواهند داشت و در واقع نزدیک به نیمی از تقاضای جدید گاز برای این 4 کشور است.
وی به تفاوت منابع و ذهایر اشاره کرد و گفت: ذخایر، ذخایر ثابت شده قابل بهره برداری است. 485 میلیارد متر مکعب منابع گازی در دنیا است و بر اساس برآوردهای بی پی ایران بیشترین منابع گازی دنیا را داراست و با اندک فاصله روسیه قرار دارد. اما ذخایر ثابت شده فقط 191 میلیارد متر مکعب است که نشان میدهد هزینه سرمایه گذاری برای استخراج بسیار بالاست.
عادلی در ادامه به تجارت ال ان جی اشاره کرد و گفت: تجارت الانجی در 25 سال آینده حداقل 30% انرژی جهان انرژی را شامل میشود و باید به این نکته نیز توجه داشت که نفت و گاز تفاوت مهمی در تجارت دارند در نفت، ابتدا تولید میکنید و بعد قرارداد آن بسته میشود، اما در گاز ابتدا قرارداد بسته میشود و بعد تولید خواهیم داشت.
وی ادامه داد: قرار داد نفت معمولا دو ساله است اما قراردادهای گازی، نوع کوتاه مدت آن حداقل 10 سال بوده از این رو شاهد آن هستیم که در تجارت های بلند مدت به سمتی می رویم که نرمال جدید به وجود می آید و هیچ گونه قراردادی ندارد و رقیب برای آن به وجود می آید.
عادلی به نکاتی در زمینه بازار گاز ایران اشاره کرد و گفت: نکته اول این است که تقاضا برای انرژی در سالهای آیند ه در ایران 3 برابر خواهد شد و سالانه 2.5% رشد تقاضای انرژی خواهیم داشت ولی ایران فعلا به منابع نفت و گاز محدود است و به عبارتی می‌توان اذعان داشت که در 25 سال آینده نیز همچنان به نفت و گاز محدود خواهد بود.
این مقام مسئول ادامه داد: هم اکنون نسبت نفت و گاز کشور 38% نفت و 60% گاز و این نسبت در 25 سال آینده به 32% نفت و 66% گاز خواهد رسید و گفتن این نکته ضروری است که این آمار بدون توجه به انرژیها نوین بوده و قرار است در برنامههای انرژی، تا 10% انرژی هستهای مد نظر باشد.
عادلی نخستین بخش مصرف گاز را مصارف خانگی دانست و افزود: بعد از مصارف خانگی بیشترین مصرف در بخش‌های نیرو و حمل و نقل است اما این ترکیب تغییر خواهد کرد و بخش نیرو که مهمتر است در جایگاه نخست قرار خواهد گرفت و باید با بهره‌وری کامل 20 درصدمصارف خانگی را کاهش داده تا در آینده بتوانیم صادرات را به خوبی انجام دهیم.
وی ایران را بازیگر مهم و البته بالقوه و نه بالفعل در صنعت گاز دانست و گفت: موضوع گاز مسئله‌ای بسیار مهم در جهان است و صادرکنندگان گاز بر این نکته تاکید دارند که گاز ستارهای است در حال طلوع. اما برخی از مصرفکنندگان گاز میگویند که عصر طلایی گاز به سر آمده است و عصر طلایی متعلق به انرژیهای پاک و تجدید پذیر است.
عادلی ادامه داد: در اجلاس پاریس همه کشورها متعهد شدهاند که اجازه ندهند دمای جهان بیش از 2 درجه افزایش پیدا کند و بیش از 40 گیگا تن گاز گلخانهای تولید شود ولی هم‌اکنون با آمار موجود به رقم 55 گیگا تن گاز گلخانهای خواهیم رسید و دستیابی به این اهداف دشوار خواهد بود.
وی به بحث الودگی‌ها که سازمان بهداشت جهانی در خصوص آن هشدار داده است نیز اشاره کرد و گفت در هر سال 8 میلیون نفر در اثر آلودگیهای داخل خانه و آلودگیهای خارج از منزل زودتر از معمول میمیرند که در این راستا بسیاری از افراد بلافاصله به سوختهای تجدید پذیر فکر میکنند و کنار گذاشتن سوختهای فسیلی را پیشنهاد میکنند.
وی در ادامه گفت: باید توجه داشت، گاز 40% نفت آلودگی دارد و از آنجایی که گاز قابل دسترس بوده از نظر قیمت نیز قابل رقابت است برای کاهش آلودگی می‌توان از آن استفاده کرد اما در خصوص زندگی بدون کربن یا سوخت کربن کم باید گفت نمی توان بنا بر توصیه استفاده از سوختهای تجدیدپذیر جلو رفت بلکه باید علاوه بر آن سیاست از سوختهای فسیلی من جمله گاز استفاده کرد و در سال گذشته که اجلاس سران گاز در تهران برگزار شد یکی از موارد به جز هماهنگی با اجلاس پاریس برای جلوگیری از افزایش دما، اجلاس تهران گاز را برای منبع سوخت منتخب اعلام کرد.
