با حضور رییس بهداشت، ایمنی، محیط زیست و پدافند غیرعامل پژوهشگاه صنعت نفت، الزامات، فرصتها و برنامه‌های اچاسیی پژوهشگاه بررسی شد
توجه به حفظ سلامت و زندگی انسان‌هاو به تبع آن بهره‌وری افزون‌تر سازمان‌ها با استقرار و حفظ نظام مدیریت HSE محقق می‌شود که این مهم یکی از اصول توسعه پایدار بوده و در جوامع پویا به عنوان یک ارزش شناخته می‌شود. اثر‌بخشی HSE تنها زمانی حاصل می‌شود که رویکرد پیشگیرانه در مورد حوادث، بیماری‌های شغلی و آسیب‌های زیست محیطی وجود داشته باشد؛ از این رو بر آن شدیم تا مصاحبه‌ای با مهندس مجتبی جلیلی رییس واحد HSE و پدافند غیرعامل پژوهشگاه صنعت نفت انجام دهیم که در ادامه می‌خوانید.
آقای مهندس جلیلی به طور کلی واحد HSE پژوهشگاه چه وظایفی را بر عهده دارد؟
این واحد بعنوان متولی نظام مدیریت بهداشت،ایمنی، محیط‌زیست و پدافند غیرعامل و با رسالت حفظ سرمایه‌های انسانی و مادی عهده‌دار یکی از مهمترین مسئولیت‌ها در پژوهشگاه صنعت نفت می‌باشد که موارد ذیل تنها بخشی از فعالیت‌های واحد HSE پژوهشگاه است.
به طور کلی می‌توان فعالیت‌هایی نظیر برنامه‌ریزی و نظارت بر انجام کامل معاینات شغلی کلیه کارکنان اعم از رسمی، پیمانی، قراردادی و پیمانکاری، بازنگری و بومی‌سازی مستندات داخلی بر اساس مستندات و الزامات سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، ابلاغی از سوی وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران، ارایه خدمات ایمنی و آتش‌نشانی به کلیه پروژه‌های پایلوتی و آزمایشگاهی در طول دوره فعالیت و بررسی کلیه قراردادهای پژوهشگاه از دیدگاه HSE و ارایه الزامات مربوط به آن‌ها را جزء برنامه‌های این وحد محسوب کرد.
البته نباید این نکته را فراموش کرد که برنامه‌های دیگری مانند انجام برنامه‌ریزی و پیش‌بینی الزامات مرتبط با مبحث پدافند غیرعامل، تجزیه و تحلیل خطرات شغلی، ارزیابی عوامل زیان‌آور محیط کار، اجرایی نمودن الزامات مدیریت پسماند، HSEپیمانکاران، تجزیه و تحلیل حوادث و راه اندازی سامانه های ثبت اعمال و شرایط ناایمن (آنومالی)، سامانه انتقادات و پیشنهادات مرتبط با HSE ، سامانه مدیریت پسماند، سامانه MSDS (4700 ماده شیمیایی) و همچنین تجمیع، پایش و رفع نقص سیستم‌های اعلام حریق و همکاری در استقرار سیستم‌های استاندارد مدیریت زیست محیطی (ISO 14001) و ایمنی و سلامت شغلی ( OHSAS 18001) نیز بخش دیگری از فعالیت‌های این واحد را به خود اختصاص می‌دهد.
یکی‌از بخش های اصلی حوزه HSE مقوله بهداشت شغلی و محیط کار است، در این زمینه چه فعالیت هایی تاکنون انجام شده است؟
همانند دیگر بخش‌های این واحد، این حوزه نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است تا جایی که ارزیابی عوامل زیان‌آور محیط‌کار با همکاری دانشگاه‌های معتبر کشور و تفسیر نتایج و اقدامات اصلاحی در این زمینه و همچنین تهیه گزارش‌های آماری و تحلیلی از روند انجام معاینات شغلی و هماهنگی با بیمارستان‌های اطراف پژوهشگاه و مرکز سلامت کار به منظور پذیرش کارکنان قراردادی و پیمانکاری در زمان بروز بیماری‌ها و حوادث اورژانسی و ارائه خدمات مورد نظر را در دستور کار قرار داده‌ایم.
یکی از مهمترین اقدامات همکاران واحد HSE در این زمینه برنامه‌ریزی جهت برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان به منظور آشنایی با عوامل زیان‌آور محیط کار و بیماری‌های مرتبط با آن‌ها می‌باشد تا بتوانیم به بهترین صورت این مشکلات را کنترل کرده و از بروز بیماری های شغلی پیشگیری کنیم و حتی در زمینه بهداشت محیط تدوین دستورالعمل‌های مرتبط و انجام اقدامات و بازدیدهای مربوطه نظیر برنامه ریزی برای سم پاشی ساختمان‌ها،نظارت بر رستوران و…. نیز انجام شده است.
آقای مهندس! در بخش ایمنی با عنوان چالش برانگیزترین و مهمترین مبحث حوزه HSE چه فعالیت‌هایی در واحد شما صورت پذیرفته است ؟
با توجه به وجود خطرات و ریسک فاکتورهای متعدد و متنوعی که در بخش‌های مختلف آزمایشگاهی و پایلوتی در پژوهشگاه وجود دارد و احتمال بروز حوادث جبران‌ناپذیر از جمله حریق، انفجار، نشت گازهای سمی و … که بصورت بالقوه می‌تواند سلامتی کارکنان و سرمایه‌های مادی سازمان را تهدید کند، با اتخاذ استراتژی‌های مناسب اقدامات فراوانی در پژوهشگاه صنعت نفت انجام شده است.
از میان فعالیت‌های انجام شده در بخش ایمنی می‌توان به بازدید مستمر و شبانه‌روزی از کلیه تاسیسات، ساختمان‌ها و تجهیزات توسط کارشناسان و آتش نشانان واحد HSE، برنامه‌ریزی لازم در خصوص راه اندازی سیستم ثبت / اعمال و شرایط نا ایمن (آنومالی) و تهیه دستورالعمل مرتبط با آن، بازنگری و تکمیل چک لیست‌های ایمنی ساختمان‌ها، راه‌اندازی پایلوت‌ها و آزمایشگاه‌ها و همچنین مجوزهای انجام کار مطابق با راهنماهای ابلاغی از شرکت ملی نفت ایران اشاره کرد.
پایش و رفع نقص سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق بگونه‌ای که ساختمان‌ها و تاسیسات بطور یکپارچه و آنلاین از طریق سیستم مانیتورینگ ایستگاه آتش‌نشانی، قابل رصد بوده و هرگونه انتشار دود و حرارت در بخش‌های مختلف به سرعت شناسایی شوند تا بتوان اقدام لازم جهت پیشگیری ازگسترش حریق صورت پذیرد از دیگر اقدامات مهم این بخش به حساب می‌آید.
با توجه به این‌که پروژه‌های پژوهشی متنوع از جمله پایلوتی، آزمایشگاهی و مطالعات میدانی در این مجموعه تعریف می‌شود بازنگری کامل روش اجرایی مدیریت ریسک بر مبنای خطرات احتمالی در دستور کار قرار گرفته و در حال حاضر سبدی از روش‌های مختلف وجود دارد که اجرا و پیاده‌سازی آن‌ها در پژوهشگاه در حال انجام است.
آیا فعالیت دیگری که مربوط به حوزه ایمنی بشود توسط همکاران شما پیگیری می‌شود؟
بله. فعالیت‌های این حوزه از گستردگی بسیاری برخوردار است و نکات بالا موارد اندکی از فعالیت‌های این بخش محسوب می‌شود و البته می‌توان موارد دیگری را نیز به آن‌ها اضافه کرد.
به طور مثال توجه بهHSE پیمانکاران و الزام پیمانکاران به معرفی مسئول HSE جهت نظارت بر کلیه فعالیت‌های اجرایی و اخذ مجوزهای لازم از واحد HSE پژوهشگاه مطابق دستورالعمل HSE پیمانکاران شرکت ملی نفت ایران، نظارت بر لزوم انجام بازرسی فنی در طراحی پایلوت‌ها و Setup ها، برنامه‌ریزی و هماهنگی جهت اجرای مانورهای ایمنی و آتش نشانی،ریزش مواد شیمیایی و نشت گازهای سمی و همچنین سنجش واکنش در شرایط اضطراری از دیگر برنامه‌ها ما در حوزه ایمنی می‌باشد.
آقای مهندس با ارزیابی‌های انجام گرفته در این بخش نیازی به برگزاری دوره‌های آموزشی احساس شد؟
بله این مهم نیز پس از بررسی‌های همکاران ما به صورت مناسبی انجام شد. اجرای آموزش‌های تخصصی برای کارشناسان HSE با عناوین: مدیریت ریسک، تجزیه و تحلیل رویدادها و حوادث ،شاخص های ارزیابی عملکرد HSE، برگزاری آموزش‌های عملیاتی و تخصصی آتش نشانی برای آمادگی آتش نشانان پژوهشگاه صنعت نفت با حضوراساتید مجرب و کارآزموده آتش نشانی و براساس استانداردهای ملی و بین المللی در محل پژوهشگاه (1188 نفر ساعت آموزش عملیاتی) مواردی است که پس از نیازسنجی کارشناسان این واحد برای کارکنان مرتبط برگزار شد.ضمنا دوره های آشنایی با عوامل زیان آور محیط کار ، واکنش در شرایط اضطراری، ایمنی و آتش نشانی برای کارکنان پژوهشگاه در حال برنامه ریزی و اجرا می باشد.
با توجه به اهمیت مقوله محیط زیست و چالش هایی که امروزه با آن ها روبرو هستیم در این خصوص چه اقداماتی در پژوهشگاه صورت پذیرفته است؟
پژوهشگاه صنعت نفت بعنوان یکی از سازمان‌های پیشرو در این خصوص و با توجه به ماهیت فرآیندهای جاری آن درصدد ایجاد فعالیت‌ها و فرآیندهایی با کمترین آسیب به محیط زیست می‌باشد از این رو مواردی نظیر برنامه ریزی و اجرای راهنمای مدیریت پسماند در کلیه مراحل ذخیره، جداسازی، انتقال، بازیافت و امحاء، گزارش آماری میزان پسماندهای تولیدی در طبقه‌بندی‌های؛ پسماند شهری، شیمیایی، عفونی و ویژه، پایش سالانه آلاینده‌های خروجی واحدها و موتورخانه توسط پژوهشکده محیط زیست و بیوتکنولوژی و انجام برنامه ریزی های لازم و تدوین دستورالعمل مدیریت مصرف انرژی در حال پیگیری و اجرا می‌باشد.
همچنین ارزیابی ریسک جنبه های زیست محیطی پروژه های پژوهشی و خدمات آزمایشگاهی، بازیافت حلال‌های مصرفی در آزمایشگاه‌ها، تصفیه فاضلاب‌های بهداشتی و شیمیایی در تصفیه‌خانه پژوهشگاه و به روزرسانی ناوگان حمل و نقل پژوهشگاه و رعایت الزامات معاینه فنی خودروها از دیگر فعالیت‌های مهمی‌است که پژوهشگاه در زمینه‌های مرتبط با محیط زیست انجام می‌دهد.
و سخن آخر
در پایان ضمن تشکر از توجه و صرف زمان شما در انجام این مصاحبه، خاطر نشان می‌سازد از آنجائی‌که به دلیل ماهیت کاری و پژوهشی، مهمترین سرمایه پژوهشگاه نیروی انسانی آن می‌باشد، آقای دکتر کاتوزیان، رییس پژوهشگاه همواره برنامه‌های HSE را در اولویت کارهای خود قرار داده و حمایت‌های همه جانبه ایشان راه‌گشای توسعه و بهبود مستمر فعالیت‌های واحد HSE متناسب با پیچیدگی کاری در پژوهشگاه می‌باشد، از این رو رویکرد HSE در پیشگیری از بروز حوادث، صدمات جانی، خسارت های مالی، حفظ منابع و محیط زیست و جلوگیری از تحمیل هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم ناشی از موارد ذکر شده و در نهایت ارتقاء بهره‌وری را می‌توان از مصادیق تحقق و پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی در کشور دانست.
