دكتر صابر محمدي، مجري طرح تضمين جريان و بهبود توليد در ميدان نفتي مشترك آذر در مصاحبه اختصاصی خود با واحد روابط عمومی پژوهشگاه صنعت نفت با بیان اینکه میدان آذر یکی از پیچیده ترین میدان‌های نفتی در سطح کشور و منطقه است گفت: میدان آذر با بیش از ۴ میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا و تولید نفت سبک و همچنین ساختار زمین‌شناسی ویژه و توالی لایه‌های پرفشار و کم فشار، حفاری در این میدان را به یکی از سخت‌ترین و پرچالش‌ترین حفاری‌ها تبدیل کرده است.
وی ضمن اشاره به این امر که ترکیب سیال میدان آذر حاوی درصد بالایی گاز سولفید هیدروژن و دی‌اکسیدکربن است تصریح کرد: وجود این گازها، شرایط به شدت خورنده‌ای را ایجاد می‌کند که از یک سو استفاده از آلیاژهای خاص مقاوم در برابر خوردگی را در تجهیزات درون‌چاهی، خطوط لوله و تأسیسات سرچاهی و فرآورش اجتناب‌ناپذیر کرده است و از سوی دیگر بدلیل خورندگی بالای سیال، عملیات اسیدکاری در چاه‌های این میدان با چالش و مشکلات عدیدهای همراه است.
به گفته محمدی در اوایل شروع اکتشاف و توسعه این میدان مشترک قرار بر این امر بود که از توانمندی و تجربه شرکت‌های بین المللی بزرگ در توسعه این میدان عظیم و پیچیده استفاده شود که به دلیل شرایط تحریمی وارده بر کشورمان این مهم میسر نشد که در این راستا بخش مهمی از فعالیت ها طی سه قرارداد و پروژه به هم پیوسته از سال 1398 تاکنون به پژوهشگاه صنعت نفت واگذار شد.
وی در ادامه به پروژه اول که با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت و شرکت سروک آذر صورت گرفته است اشاره کرد و گفت: هدف اصلی در پروژه اول نیز بررسی رفتار ترمودینامیکی سیال پیچیده مخزن در گستره میدان، تعیین شرایط تشکیل رسوبات آلی آسفالتین و وکس و انتخاب بازدارنده مناسب رسوبات آسفالتین-وکس بوده است که در بخش پایانی این پروژه بازدارنده های مختلف خوردگی به منظور کنترل خوردگی در تجهیزات و ادوات تولیدی مورد بررسی قرار گرفت.
محمدی شناخت سيال و تعيين شرايط عملياتي و بحراني تشكيل رسوبات آلي در چاه‌هاي ميدان را از دستاوردهای ویژه این پروژه دانست و عنوان کرد: در این پروژه که 6 ماه است به اتمام رسیده است، بازدارنده‌هاي بهينه رسوبات آسفالتين و واكس در این میدان تعیین شد و مكانيسم‌هاي اصلي تاثير‌گذار مابين رسوبات و بازدارنده ها شناخته شد و در نهایت نیز مناسب ترین بازدارنده خوردگی با تعیین شرایط بهینه تزریق جهت استفاده در فرایند تولید از میدان تعیین شد.
به گفته محمدی درحال حاضر در چاه های تولیدی این میدان تزریق پیوسته بازدارنده رسوب آسفالتین و بازدارنده خوردگی با نظارت پیوسته پژوهشگاه صنعت نفت در حال انجام است.
وی در ادامه به پروژه دوم که تا پایان خردادماه 1401 تعریف شده است اشاره کرد و گفت: در این پروژه از یک سو آسیب شناسی عملیات اسیدکاری در چاه‌های میدان آذر و بهینه‌سازی فرمولاسیون پکیج اسید در عملیات اسیدکاری چاه های آتی در دستور کار قرار گرفت و از سوی دیگر نیز مطالعه و بررسی پتانسیل آسیب سازندی ناشی از سیال حفاری گلایکولی از بخش های مهم این پروژه محسوب می‌شود.
ایشان افزود: در فاز آخر این پروژه مطالعه آزمایشگاهی فرآیندهای ازدیاد برداشت پایه آبی با تکیه بر سیالات نوین در این حوزه انجام خواهد شد و در این بخش عملکرد سناریوهای مختلف در تولید از میدان بررسی شده و محدودیت ها و مزایای هر روش مورد مطالعه و بررسی قرار خواهد گرفت.
محمدی بهینه سازی پکیج های اسیدکاری در چاه های مختلف میدان آذر را از مهمترین دستاوردهای این پروژه دانست و اظهار کرد: برای اولین بار در ایران، پکیج های اسیدکاری قبل از تزریق و استفاده در میدان عملکرد آنها توسط آزمایشگاه انگیزش چاه در پژوهشگاه صنعت نفت مورد مطالعه بررسی قرار خواهد گرفت و در صورت نیاز بهینه سازی خواهد شد.
ایشان در همین راستا ادامه داد: در سالهای گذشته، در عملیات اسیدکاری در میادین مختلف، سیالات اسیدکاری بدون بررسی دقیق در میدان استفاده شده است که نتایج آن نیز با شکست در عملیات و مشکلات عدیدهای در فرایند تولید از میدان مواجه شده است.
به گفته ایشان پروتکل بررسی پکیج‌های اسیدکاری در مرحله سنتز مواد و ماقبل از استفاده در میدان، برای اولین بار در میدان آذر و با مشارکت موثر پژوهشگاه انجام گرفته است که این امر منجر به تولیدی ایمن و صرفه اقتصادی بالایی خواهد شد.
ایشان تصریح کرد: در این زمینه پژوهشکده مهندسی نفت پژوهشگاه صنعت نفت با استفاده از دستگاه ها و آزمایشگاه های منحصر به فرد شرايط لايه‌هاي مورد نظر مخزن از لحاظ دما و فشار را شبيه‌سازي كرده و پارامتر‌هاي موثر در عمليات اسیدکاری را بررسي نمود؛ به عنوان مثال در مطالعه چاه 13 ميدان آذر بهينه‌سازي پكيج اسيدي در کمترین زمان ممکن سبب ارتقاء عمليات اسيد‌كاري، حذف لجن‌های آسفالتینی و ورود يكي از زير‌لايه‌هاي مخزني به مدار توليد شده است.
محمدی افزود: تمامی بخش های این پروژه با موفقیت و تایید کامل کارفرما به اتمام رسیده و تنها بخش باقی مانده و در حال انجام بررسی آزمایشگاهی سناریوهای مختلف ازدیاد برداشت پایه آبی است که با تکیه بر بروزترین سناریوهای ممکن در حال پیگیری است.
ایشان ادامه داد: با توجه به نتایج ارزنده و موثر حاصل از دو پروژه اول، قرارداد سومی در راستای بهبود تولید در میدان آذر و با تمرکز بر بهینه سازی سیالات پیش تزریق و پس تزریق و همچنین رویکرد جدید امکان استفاده از اسیدهای هیبریدی به جای سیالات قدیمی و معمول در عملیات اسیدکاری تعریف شده است.
محمدی در خاتمه گفت: در بخش مهمی از این پروژه عملکرد مواد شیمیایی مختلف مورد استفاده در میدان مانند بازدارنده/دیسپرسنت/حلال رسوب آسفالتین، آنتی فوم، دمولسیفایر و بازدارنده خوردگی قبل از استفاده در میدان بررسی شده است و دوز بهینه و مشکلات احتمالی در تزریق هر ماده تعیین خواهد شد.
به گفته مجري طرح تضمين جريان و بهبود توليد در ميدان نفتي مشترك آذر به منظور انجام رسالت پژوهشگاه در راستای ارتباط صنعت و دانشگاه و با توافق شرکت مهندسی و توسعه سروک آذر تعدادی از فعالیت های نوین در این پروژه به صورت پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترا و با همکاری دانشگاه های معتبر کشور در حال انجام است.
